Haçlı Seferleri (1096-1204) Sebep ve Sonuçları Nelerdir?;
Haçlı Seferleri
*. XI – XIII. yüzyılları arasındaHristiyan Batı dünyasının Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs veçevresini geri almak için düzenledikleri seferlere Haçlı Seferleri denir. *Müslümanlara karşı yapılan bu savaşa katılan Hristiyan askerlerin elbiselerinde haç sembolünü kullanmaları, *Haçlı Seferlerinin dinîsebeplerini ön plana çıkarmışsa da bu seferlerin siyasi, sosyal ve ekonomik sebepleri de vardır.
Dini Nedenler
Hıristiyanların, kutsal yerleri, özellikle Kudüs’ü Müslümanlardan geri almak istemesi.
Papa ve din adamlarının nüfuzlarını arttırmak istemeleri.
Siyasi Nedenler
Avrupalıların Türkleri,Anadolu,Suriye,Filistin veAkdeniz’den uzaklaştırmak istemeleri.
Türkler karşısında zor durumda kalan Bizans’ın Avrupa’dan yardım istemesi.
Ekonomik Nedenler
İslam Dünyası’nın zenginliği, Avrupa’nın fakirliği.
Avrupalıların doğudan gelen ticaret yollarına hakim olmak istemeleri.
Avrupa’da toprak sahibi olmayan soyluların toprak elde etmek istemeleri.
Avrupalıların doğunun zenginliklerine sahip olmak istemeleri.
1.Haçlı Seferi (1096 – 1099):
* Avrupa’da farklı ülkelerden gelen kişilerin oluşturduğu ilk haçlı grubu, Piyer L’Hermite (Piyer Lermit) komutasında Batı Avrupa’dan yola çıktı. Geçtiği yerleri yağmalayarak, Bizans üzerinden Iznik’e kadar ilerledi ancak bu ilk gelen haçlıların tamamına yakınını Türkiye Selçuklu ordusuyok etti.
*Bu yenilgiden sonra 600.000 kişilik düzenli bir Haçlı ordusu Istanbul’a geldi (1097).
* Haçlılar Bizans imparatoru ile bir sözleşme yaptılar. Bu sözleşmeye göre; Haçlılar, Anadolu’da ele geçirdikleri yerleri Bizans Imparatorluğu’na bırakacaklar, buna karşılık Bizans Imparatorluğu da Haçlılara gıda yardımında bulunacak ve Anadolu’da rehberlik yapacaktı.
*Istanbul’dan Anadolu’ya geçen bu Haçlı ordusu Türkiye Selçuklularının başkenti Iznik’i kuşattı.
* Bu sırada Malatya kuşatmasında olan I. Kılıç Arslan, ordusuyla Iznik’e dönerek Haçlılara karşı başarılı mücadele verdiyse de başarılı olamayacağını anlayarak geri çekildi. Iznik, Bizans tarafından teslim alındı (1097).
*I. Kılıç Arslan haçlı kuvvetlerinin sayı itibarıyla fazla olması üzerine çete savaşları ile Haçlıların geçeceği bölgelerdeki yiyecek ve içecek kaynaklarını yok ederek, yıpratma taktiği uyguladı.
*Haçlılar büyük kayıplar vererek Kudüs’e ulaştıklarında sayıları 50.000 kadardı.
* Fatımîlerden Kudüs’ü alan Haçlılar, burada bir Latin Krallığı kurdular (1099)
2.Haçlı Seferi (1147 – 1149):
*Musul Atabeyi Imadeddin Zengi, Urfa Lâtin Kontluğu’na sonverince Alman Imparatoru III. Konrad ile Fransa Kralı VII. Lui, ordularıyla II. Haçlı Seferi’ne çıktılar.
*Anadolu’ya önce ulaşan III. Konrad Konya ovasında Türkiye Selçukluları Sultanı Mesut’la yaptığı savaşta yenildi.*Iznik’e ordusuyla gelen Fransa Kralı, Alman İmparatoru’nun Selçuklular tarafındanbozguna uğratıldığını öğrenince suriye’ye geçmek istedi fakatSelçuklu ordusu Haçlılara büyük kayıplar verdirdi.
* Böylece ilkdefa kral ve imparatorların da katıldığı bu Haçlı Seferi amacına ulaşamadı
3. Haçlı Seferi (1189 – 1192):
*Selahattin Eyyûbi, Hıttin Savaşı’nda (1187) Kudüs kralını yenilgiye uğrattı ve Kudüs’ü ele geçirdi. *Kudüs’ün, Müslümanlar tarafından geri alınması III. Haçlı Seferi’nin düzenlenmesine neden oldu
4.Haçlı Seferi (1202 – 1204):
Eyyûbilerin Filistin’deki Yafa’yı ve Suriye’deki bazışehirleri ele geçirmesi üzerine IV. Haçlı Seferi düzenlendi.
*Haçlılar İstanbul’da bir Latinİmparatorluğu kurdular (1204).
* Bunun üzerine Bizansİmparatorluğu’ndaki hanedan mensupları İstanbul’ dan ayrılarak biri İznik’te, diğeri Trabzon’da olmak üzere ikiayrı devlet kurdular.
*İznik Devleti, 1261 yılında Istanbul’daki Latin egemenliğine son verdi, Bizans Imparatorluğu’nu yeniden canlandırdı. Trabzon Imparatorluğuise Fatih Sultan Mehmet’in Trabzon’u fethettiği tarihekadar varlığını sürdürdü (1461).
*IV. Haçlı Seferi’nden sonra dört büyük Haçlı Seferidaha düzenlenmiştir.
*Bu seferlerden hiçbiri Anadoluüzerinden yapılmamış ve Haçlılar bir başarı elde edememişlerdir.
HAÇLI SEFERLERININ SONUÇLARI
*Avrupa’da Kiliseye ve din adamlarınaduyulan güven sarsıldı.
*Katolik ve Ortodoks kiliseleri arasındakiayrılıklar daha da derinleşti.
*Seferler sırasında birçok soylunun ölmesiAvrupa daki toprakların sahipsizkalmasına bu da feodalitenin zayıflamasınaneden olmuştur.
*Haçlılarla yapılan mücadeleler, İslamdünyasını Moğol saldırıları karşısındagüçsüz bıraktı.
*Akdeniz’de ticaret gelişti. Bununsonucu olarak Marsilya, Venedik veCenova limanları önem kazandı.
*Avrupa’da Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı ortaya çıktı.
*Avrupalılar pusula, barut ve kâğıt yapımını Müslümanlardan öğrendi.
(Abid Yaşaroğlu Hocanın Ders Notlarından)