SERFLİK KALDIRILDI:
1861 – Rus Çarlığı’ında köylüyü toprağa bağlayan serflik kaldırıldı.II. Aleksandr’ın çıkardığı yasa, 23 milyon kişiyi(nüfusun üçte biri) özgürlüğüne kavuştu.
Birçok toprak sahibi, toprak köleliğinin kaldırılmasının iktisadi bakımdan zorunlu olduğunu kabul ediyordu. Köylü hareketinin yükselişi, serfliğin kaldırılması lehinde ağırlığı olan bir kanıttı. Bu sistemdeki bunalım, Rusya’nın burjuva devletlere (İngiltere, Fransa ve İtalya’ya) karşı yaptığı Kırım savaşındaki yenilgisiyle çabuklaştı; savaş sırasında, Rusya’nın iktisadi ve askerî geriliği günışığına çıktı. Savaş, ülkedeki toplumsal çelişkileri şiddetlendirdi.
Köylülerin toprak ve özgürlük savaşımları sonucunda toprak köleliğinin kaldırılmasının kendilerine aşağıdan gelme bir zorlama ile kabul ettirilmesinden korkan toprak beyleri ve çar, erken davrandılar ve köleliğin kaldırılmasına feodaller için en iyi koşullarla razı oldular.
1861 reformu gereğince, köylüler hukuksal özgürlüğe kavuşuyorlardı ve yurttaşlık hakları (anlaşma yapma, ticaret, mülkiyet, meslek sahibi olma hakları) kendilerine yasal olarak veriliyordu. Reform, özü ve ruhu ile burjuva bir reformdu, çünkü köylü, özgür bir meta üreticisi haline geliyordu, bu da köylülüğün farklılaşması sürecini hızlandırıyor ve büyük çoğunluğunu iflasa götürüyordu.
AYATEFANOS ANLAŞMASI:
1878 – Osmanlı devleti ile Rusya arasında Ayastefanos Antlaşması imzalandı. Bulgaristan özerkliğini ilan etti.
Osmanlı Devleti’ni Hariciye Nâzırı Safvet Paşa ile Berlin Sefiri Sâdullah Bey’in, Rusya’yı ise General İgnatiyef ile Nelidof’un temsil ettiği müzakereler Ayastefanos’ta başladı ve 3 Mart 1878 tarihinde antlaşma imzalandı. Tamamı yirmi dokuz madde olan antlaşmaya göre Osmanlı Devleti Romanya, Karadağ ve Sırbistan’ın bağımsızlıklarını kabul edecekti. Karadağ Adriyatik denizine kadar uzanacak, Sırbistan Niş’i alacaktı. Romanya Besarabya’yı Rusya’ya verecek, karşılığında Dobruca kendisinde kalacaktı. Bulgaristan, Osmanlı Devleti’ne bağlı özerk bir prenslik haline getirilecek ve sınırları Tuna’dan Ege denizine, Arnavutluk’tan Karadeniz’e kadar uzanacaktı. Bulgaristan prensi halk tarafından serbestçe seçilecek, Avrupa devletlerinin tasvibi ve Osmanlı Devleti’nin tasdiki ile tayin edilecekti. Ancak bu prens Avrupa devletlerinin hanedanlarına mensup bulunmayacaktı. Rusya ve Avusturya’nın kontrolünde olmak üzere Bosna ve Hersek’te, Rumeli’nin Hristiyanlarla meskûn bölgelerinde ve Doğu Anadolu’da Ermenilerin bulunduğu yerlerde ıslahat yapılacaktı.
SANAYİİ NEFİSE:
1883 – Mektebi (Güzel Sanatlar Akademisi) öğretime açıldı.
FUTBOLDA PENALTI KURALI:
1891 – Futbolda penaltı atışı kuralı getirildi.
İNGİLİZLERİN KÜRTLERE SALDIRMASI:
1923 – Bölgedeki denetimini kaybetmek istemeyen İngilizler, Güneyli Kürtlere saldırdılar. İngiliz hava kuvvetlerinin başlattığı saldırılarda Kürt köyleri bombalandı ve 10,000 kişi hayatını kaybetti. Yaşanan bu olay üzerine Berzenci hareketi 1924 yılında yenildi.
HALİFELİĞİN KALDIRILMASI:
1924 – Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı hanedanı mensuplarının yurt dışına çıkarılmasına ilişkin yasa kabul edildi, Tevhid-i Tedrisat Kanunu çıkarıldı. Şer’iye ve Evkaf ve Genelkurmay bakanlıkları kaldırıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Genelkurmay Başkanlığı oluşturuldu ve hükümetten ayrıldı.
İSTİKLAL MAHKEMELERİNİN KURULMASI:
1925 – Şeyh Said ayaklanmasının büyümesini önlemek için, Takrir-i Sükun Kanunu kabul edildi; İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
Kanun lâyihasının Meclis’teki müzakereleri sırasında sadece Başvekil İsmet Paşa söz almıştır. Bu konuşmasında İsmet Paşa, en önemli tehlikenin aslında Şeyh Sait İsyanı ile ortaya çıkan fiili hareket olmadığını, asıl tehlikenin “memleketin umumî hayatında hâsıl olan teşevvüş (karışıklık) ve tezebzüb (kararsızlık)” olduğunu söylemiştir. İsmet Paşa’ya göre takrir-i sükûn kanunu “bu müşevveş (karışık) hakayık-ı eşyayı (şeylerin hakikatleri) görmek için memleketin üzerine gerdiği kalın dumanı izale (ortadan kaldırmak) eylemiştir.” Böylece iyi ve kötü birbirinden ayrıt edilebilmiştir. İsmet Paşa bu noktada İstiklal Mahkemelerinin mücadelesinden takdirle söz etmektedir. Bununla birlikte İstiklal Mahkemelerinin 7 Mart’ta tekrar teşkil olunmasını teklif etmeyeceklerinin de altını çizer. Şiddetli ve sürekli alkışlar eşliğinde konuşmasını bitirdikten sonra oylamaya sunulan kanun lâyihası kabul edilmiş ve Takrir-i Sükûn kanunu iki yıl daha uzatılmıştır.
BERBERLERE CUMA TATİLİ:
1931 – İstanbul’da toplanan Berberler Kongresi’nde berber dükkanlarının cuma günleri tatil edilmesi kararlaştırıldı.
İSLAM DEMORAT PARTİSİNİN KAPTILMASI:
1952 – İslam Demokrat Partisi mahkeme kararıyla kapatıldı. Genel Başkan ve 15 kurucu üye hakkında soruşturma açıldı.
TAYFUR SÖKMEN’İN ÖLÜMÜ:
1980 – Eski Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen İstanbul’da öldü. Tayfur Sökmen, İskenderun Sancağı’nın Fransızlar tarafından işgali üzerine ilk direniş hareketini örgütleyenler arasındaydı. 1938’de kurulan Hatay Devleti’nin, 1939 yılında Hatay Türkiye’ye katılıncaya kadar cumhurbaşkanlığını yaptı. 1939-1950 yılları arasında Antalya milletvekili, 1950-1954 yılları arasındaysa Hatay milletvekili olarak TBMM’de bulundu.1969-1975 yılları arasında da kontenjan senatörü olarak görev yaptı.
Kaynak:Haber 10