Ortama 9 yaş ve üzeri çocukların keyifle okuyabileceği bu liste; “Gazete Okuyan Tavuk” ve “Nasreddin Hoca’nın Bisikleti” kitaplarının yazarı, avukat Mehmet Ali Başaran tarafından oluşturuldu. Başaran, “çocukların sevdikleri kitapları büyükler de keyifle okur ve ibret alır” diyerek listenin, “çocuğuma hangi kitabı alsam, bilemiyorum ki diyen büyükler için birden fazla anlamda yol gösterici olacağını düşünüyorum.” diyor. İşte o kitaplar…
Hayırlı yolculuklar!
Bastıbacak Virgül – Mehmet Güler – Nesin Yayınevi
Noktalama işaretinden unutulmayacak bir kahraman çıkaran zekâyı, mizahı, edebiyatı saygı ile selamlayalım! Akıcı, muzip ve yer yer şiire evrilen üslubu ile benzersiz bir tat ihtiva ediyor. Kitap üst düzey kalitedeki resimlemesi ile çıtayı, “göz göre göre” yükseltiyor.
Bisküvi Kutusundaki Martı – Doğan Gündüz – Can Çocuk
Çocuk olmaktaki duruluğu ve özgünlüğü yetişkin olmaktaki sıradanlık ve yılgınlıktan ayırt eden, gösterge niteliğinde bir kitap. Çocuğun seveceği, yetişkinin, neyi kaybettiğini fark edeceği bir sanat eseri ile karşı karşıyayız.
Mavi Gezegenin Hikâyesi – Andri Snær Magnason – Pegasus Yayınları
Bir çocuk kitabının nelere kâdir olduğunu gösteren harika bir örnek. Köleleştirici dünya düzenini, insanların zaaflarını ve savaş gerçeğini derinlemesine paslarla, sevgiyle yoğurarak, zekice anlatan kitap, aldığı ödüllerin hakkını fazlasıyla veriyor. Unutmak kolay olmayacak.
Yıldız Tozu – Mustafa Kutlu – Erdem Çocuk
Türk hikâyeciliğinin usta kaleminden çocuklar için iki sıcacık, yumuşacık hikâye… Kitabın resimlemesi de usta işi.
Hayatın O Güzel Şarkısı – Jose Mauro De Vasconcelos – Can Çocuk
Şeker Portakalı’nın yazarından yine duygu yüklü bir kitap… Bu defa havyanlar ve doğanın gözüyle anlatılıyor hikâyeler. Kuş, Balık, At ve Ağaç, dört hikâyenin kahramanları. Bu kitaptan sonra dahi “hayvanlarınızı” özgürleştirme yoluna gitmiyorsanız, sizinle işimiz var demektir!
Ayı Olmayan Ayı – Frank Tashlin – Hayykitap
Ayımız kış uykusundan uyandığında başına çok acayip bir felaket geliyor. Bu kitabı bir bardak çay içerken okuyup bitirebilirsiniz pekâlâ. Ne var ki bu harika hikâye üzerine 10 saat konuşsanız azdır. İlkokulların yanı sıra üniversitelerde de ele alınması gereken, ibretlik bir kitap.
Sinir Küpü – Manfred Mai – Çizmeli Kedi Yayınları
Alman Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Akademisi, En İyi Çocuk Kitabı Ödülü sahibi bir kitap. İyi bir ödülü gerçekten hak eden, son derece yalın bir dille yol alan, sürükleyici olduğu kadar ibret dolu bir kitap. Çizmeli Kedi az ama nitelikli kitaplar yayınlıyor görebildiğimiz kadarıyla.
Puf, Pufpuf, Cuf, Cufcuf ve Cino – Sevim Ak – Can Yayınları
Sevim Ak da Behiç Ak gibi işinin ehli. Bu kitap Sevim Ak dünyasına iyi bir giriş olabilir. Yine de emin değilim. Şu var ama: ismi gibi kendi de sempatik kazların macerasını gülümseyerek okuyacaksınız. Dublajsız, muzipli.
Çıtı Pıtı Bir Kedi – Renan Özdemir – Kelime Yayınları
Bir kedi olduğunun bile farkında olmayan, kendini bildi bileli bir apartman dairesinde yaşayan Çıtı’nın minicik dünyasından sokağa ve hayata açılıyorsunuz sözcük sözcük, cümle cümle. Ev hapsindeki bir kedinin peşine takılan okur, keyifle ve keşifle “içli dışlı” bir yolculuğa çıkıyor!
Savaş Atı – Michael Morpurgo – Tudem Yayınları
Bir çocuk ile çok sevdiği atı arasındaki dostluğu ve kendilerini içinde buldukları savaşın anlamsızlığını anlatan usta işi bir kitap. Hikâye atın gözünden anlatılıyor. Atlara ve hayvanlara gören gözle bakmayı sağlayacak, okuyana zenginlik katacak bir kitap.
Nasreddin Hoca Fıkraları – Hazırlayan ve Resimleyen: Fatih M. Durmuş – Pan Kitap
Boyutları, kağıdı, tasarımı ve çok sevimli resimleri ile çikolatalı lokumu andıran bir kitap. Bir mizah ve sanat eseri. Son sayfasında okuru “güle güle” diyerek yolcu eden sempatik şey!
Resimli Hayal Ansiklopedisi – Şener Şükrü Yiğitler – Elma Çocuk
Çocukluk denilen masal dünyasına, derinlemesine bir yolculuk. Cepte gidiş bileti, dönüş bileti yok. İsminin güzelliği içine yansımış bir kitap. İçine tarçın, karanfil gibi duygular konulmuş, demli taze çay. Afiyet olsun.
Baykuş Evde Tek Başına – Arnold Lobel – Kelime Yayınları
Lobel’in Kurbağa’sıyla, Çekirge’siyle, Fil’iyle tanışmanız lazım. Elbette Baykuş’u ile de… Bu kadar az kelime ile bu denli çok şey nasıl anlatılır? Hikmet, böyle kısa ve öz, böyle sade, böyle sempatik nasıl resmedilir? Ayaküstü okunabilecek lakin hayatta unutulmayacak hikâyeler. “Gözyaşı Çayı” mesela, 213 kelimeden oluşan tebessüm dolu bir destan.
Kalp Ustası – Osman Koca – Beyan Yayınları
Soğuk bir sabah vakti sıcak, leziz bir çorba içmek gibi hikâyeleri… İçinizi ısıtacak. Kelimeleri yorgunluk belirtisi göstermeden şırıl şırıl akan hikâyeleri…. İçinizi serinletecek. Gece yürüyüşünü andıran, ekmek kokan hikayeleri size kendinizi iyi hissettirecek, içten içe.
Matilda – Roald Dahl – Can Yayınları
Kendine has tarzı ve eğlenceli diliyle öne çıkan çocuk kitaplarının usta ismi Roald Dahl’ın en iyi kitabı. Süpsürükleyici. Mütevazı minik süper kahramanımız Matilda ile etrafa dehşetle nam salmış anti kahraman kocakarı Bayan Trunchbull arasında geçen bir mücadele. Sonunda hak edenler kazanıyor. Kitap her sayfasıyla okurun yanına kâr kalıyor!
Her Güne Bir Hayvan – Eric Mathivet – YKY
Birbirinden ilginç hayvanlar hakkında merak edilenler. Anlatım, çizim, tasarım, ebat, kağıt, renk seçimleri 10 numara! Her yaştan okur için kıvamında mizah, kıvamında detay. Hop oturup hop kalkan hayretlere, zıp zıp zıplayan meraklar eşlik ediyor! Bu kitap tam bir protein deposu. Destursuz girebilirsiniz. Buyrun.
Kurdu Kurtaran Kuzu – Maritgen Matter – Nesin Yayınevi
Sıra dışı bir kurt ile kuzu hikâyesi. Yine niyeti bozuk bir kurdumuz var ancak bu defa karşısında yeryüzünün en cana yakın ve saf kuzusu duruyor. Her yanından iyilik akan, ‘ayy yerim ben seni!’ diyeceğiniz bir kuzucuk. Neticede yenilmeyecek! Bu kısa hikâyenin çizimleri de sempatik.
Karanlıktan Korkan Baykuş – Jill Tomlinson – Hayykitap
Şlop şişko, çarpık bacaklı, tüylü ve de sevimli mi sevimli bir yavru baykuş. Çok zeki bir hayvancağız olduğunu da söylemeden geçmeyelim. Böylesini görmediniz. Şlop’un anne babası da peygamber gibiler. Ne var ki şu hayatta iki büyük derdi var bizimkinin. Bir, karanlıktan korkuyor. İki, iniş yapmak konusunda biraz beceriksiz. Neyse, siz Şlop ile tanışana kadar o bu işleri hale yola koyacaktır.
Bir Şeftali Bin Şeftali – Samed Behrengi – Can Yayınları
Apolitik, fastfood tatsızlığında, boyalı, barbili, mırın kırın kokan, ııı mııı eden, vıcık vıcık kitapları çöpe atın. Samed Behrengi size “iyi uykular” değil, “günaydın” diyor. Küçük Kara Balık’ı okumuşsunuzdur. Bu defa dalından kopmuş bir şeftali anlatıyor hikâyeyi. Bundan böyle şeftali yerken, Behrengi’nin Şeftalisi aklınıza gelecektir. Boyun eğmeyen bir Şeftali.
Mutlu Prens – Oscar Wilde – İş Bankası Yayınları
Müthiş bir zeka ürünü, leziz mi leziz bir mizah sonucu, zımba gibi bir kitap. İyi bir çocuk kitabı sadece çocuklar için değil, yetişkinler içindir de. Yetişkinler için de değerli, eğlenceli ve esinleyici. Mustafa Ruhi Şirin boşuna demiyor: “Her masal galipleri ve mağlupları ile bir savaş alanı. Eğer masallar üzerine kuyu kazar gibi düşünürsek politika sanatı’nın birçok girift noktasını masallarda bulabiliriz.”
Momo – Michael Ende – Kabalcı Yayınları
Momo ya da zaman hırsızlarının ve çalınmış zamanı insanlara geri getiren çocuğun tuhaf öyküsü. Avrupa Gençlik Kitap Ödülü Şeref Listesi’nde yer alan, 38 dile çevrilmiş efsane bir kitap. Yazarın hayal gücü karşısında saygıyla eğiliyorsunuz. Derken yeni bir Michael Ende kitabı okumak için derhal harekete geçiyorsunuz. Bitmeyecek Öykü’yü, sonracığıma, Özgürlük Hapishanesi’ni elinize alıyorsunuz. Kaçarı yok!
Pinokyo – Carlo Collodi – İş Bankası Yayınları
Piyasada yığınla çocuk klasiği çevirisi var. Ne var ki çoğu özensiz, kötü, çakmanın çakması kitaplar. Çok az yayınevi özenli, kaliteli iş yapıyor. İş Bankası Yayınları onlardan biri. Kitapları orijinal aslından, eksiksiz çevirileriyle sunuyor. Kaldı ki bazıları 100 Temel Eser içinde yer alan bu klasikleri çok uygun –sabit – bir fiyata (3 TL) satmaları ayrı bir güzellik. Pinokyo sevimli sempatik, hayli naif bir kahramanmış. Tadı damağımda kaldı.
Ağaca Tüneyen Baron – Italo Calvino – YKY
Usta yazarın, soylu bir aileden gelen, on iki yaşındayken babasına isyan edip ağaca çıkan ve bütün ömrünü ağaçlar üstünde geçiren bir çocuk üzerinden kurduğu ütopyayı okuyorsunuz. Güçlü kalem, yaratıcılık ve derin göndermeler bir arada. Bu da mı “çocuk kitabı”!? Atalarımız adlı üçlemeye ait bu kitap bir nevi insanlık tarihi hikâyesi. Her yaştan okur için.
Kır Kurdu Kitap Kurdu – Bibi Dumon Tak – İletişim Yayınları
Tibet Öküzü’nden Ebabil Kuşu’na, Mirket’ten Bonobo Maymunu’na birbirinden ilginç 40 hayvan anlatılıyor bu kitapta. Her hayvan bir mucize. Yok artık, diyorsunuz, daha neler! İnsanın aklı almıyor. İnsan hayvanları layıkıyla tanıyınca “hayvan” diye hakaret etme cahilliğinden sıyrılmakla kalmıyor, üstüne bir de, hayvanlara “sayın” diyerek hitap edesi geliyor. Kitap Allah’a inanmayanları yine kabak gibi ofsatta bırakırken, iman edenlerin imanını arttırıyor. Anlatımı 10 numara.
Bir Masal Anlat – Filiz Özdem – YKY
15 yazar 15 masalı yeniden anlatıyor. Herkesin bildiği masallar bu defa günümüzde geçiyor. Öyle ki Gezi Olaylarına da yer var, Barış Gelini’ne de… Masallar yeni biçimler ve ruhlar kazanırken hissediyorsunuz, yaratıcılık kıvıl kıvıl. Asıllarından iyi diyeceğimiz hale gelmiş masalların çoğu. Yorum’un, yeniden yazım’ın gücüne inanıyorsunuz.
Şeker Portakalı – Jose Mauro De Vasconcelos – Can Yayınları
Vasconcelos’a göre insanın düş gücü yardımıyla ortaya çıkarttığı özel bir yeteneği vardır. O da gerçeği değişik biçimlerde tahayyül ederek güzelleştirmek ve yüceltmektir. Dolayısıyla insan, çocuk kalbinin derinliklerinde gizli olan bu yeteneği koruduğu sürece mutluluk kapısını aralar, diyor Üzeyir Gündüz, Şeker Portakalı’nın yazarını, “acıların mayaladığı bir yazar” olarak tanıtırken. “Öylesine rahat, öylesine akıcı, öylesine samimi bir dil kullanıyor ki, sanki yazar olmaya çalışmamış da anasından yazar olarak doğmuş.” Vay be!
Şişkonun Bütün Adamları – H. Salih Zengin – Ağaç Yayınları
Nane, Filozof, Sırık, Palaska, Fıçı, Dört İşlem, Pasaklı, Keçe ve Tırmık. Bir yurtta kalan bu dokuz kahramanın başı, belletmen Kılkuyruk ile fena halde derttedir. Asıl dert gerçekte Kılkuyruk değil, birbirleridir. Mizahın ve hüznün kol kola yürüdüğü “Şişkonun Bütün Adamları” her yaştan insanın zevkle okuyacağı kaliteli bir çocuk romanı…Yazar bir ıslıkla, şişkonun bütün adamlarını toplamış, 14 yıl sonra serinin 2. kitabı da yayınlanmış. Maceraya devamla…
Geyçek Kuybağa Pyens – Kaye Umansky – Çizmeli Kedi Yayınları
Dili ve mizahı üst düzey bir kitap. İlk sayfasından son sayfasına bu kadar eğlenceli bir kitap daha okumadım. Çizimleri de bir hayli komik. Kurbağa Prens hikâyesinin gerçekte nasıl olduğunu okuyun da ağlayın! Veya gülmekten ölün. Tercih sizin.
Kitaplardan Korkan Çocuk – Susanna Tamaro – Can Yayınları
Kitaplardan Korkan Çocuk, Susanna Tamaro’nun en sevilen çocuk kitabı. “Küçük Leopold, daha sekiz yaşındadır, gerçekten de kitaplardan çok korkmaktadır. Her yıl olduğu gibi sekizinci doğum gününde de, annesiyle babasının getirdikler armağan paketini heyecanla açar, ne yazık ki, o çok sevdiği, sahip olmak için can attığı bir çift koşu ayakkabısı yerine parlak kaplı iki kitapla burun buruna gelir. Hıçkırarak ağlamaya başlar. Kitapları öfkeyle yere fırlatır, gider odasına kapanır. Annenin babanın üzüntüsü büyüktür. Leopold de kendince haklıdır. Çünkü hangi kitabı açsa kara kara harfler, kara kara lekeler havalarda uçuşmakta, çocuğun başı dönmektedir. Oğullarının bu kitap korkusu hastalığını yenmek için annesi babası çareler ararlar, onu doktora götürürler, cezalandırma yoluna başvururlar. Sonunda Leopold, çareyi evden kaçmakta bulur. Kitap okumayı seven çocuklar ona kızmasınlar. Çünkü Leopold de haklı. Ama zaten bu kitabın büyüleyici yanı, onun evden kaçmasıyla başlıyor.”
Hayvan Öyküleri – Hüdayi Kalender – Uğurböceği Yayınları
Gerçek hayattan alınma, yaşanmış, yaşayanlarca anlatılmış 25 öykü. Hayvanların zekâları, dayanışmaları, fedakârlıkları karşısında insan hayret ediyor, ister istemez büyüleniyor. Hayatı paylaştığımız hayvanlara bakışımız olması gereken saygı ve sevgi seviyesinde değil ne yazık ki. Bu kitap bilhassa doğadan kopartılmış ortalama şehirli ve ortalamanın altında şuurlu insanları çok şaşırtacak. Bereketli hayretler içinde kalacak veya hayretlerinizi tazeleyeceksiniz. Her halükarda kârdasınız. Tipik bir kitapsever gibi. Siz kitapları severseniz, kitaplar da sizi sever.
Martıya Uçmayı Öğreten Kedi – Luis Sepulveda – Can Yayınları
Küçük Prens değil Küçük Kara Balık’tı benim favori kitabım. Bu kitabı okuyana dek! Omzunuza şirin bir kuş konsun, nasıl bir his kaplar içinizi. İşte böyle! Bir çocuk kitabı nasıl olmalı, büyüklere nasıl okutacağız bu kitapları sorularına verilmiş şık bir cevap. Hızlı, muzip, zekice kurgulanmış, bol şenlikli bir eğlence. Üstelik derince. Dile kolay: 48 dile çevrilmiş bir roman. Maceraya bekleniyorsunuz.
Gagalar, Patiler ve Başka Güzel Şeyler – Faruk Duman – Can Yayınları
Hayvan dostlarımızın dünyasına yakından bakıyorsunuz. İç açıcı, nefes açıcı, sevgi açıcı, ilgi açıcı denemelerin elinden tutup ilerliyorsunuz. Hayvan deyip geçmiyor, hayretlerinize hayretler ekliyorsunuz. Bütün bunları hiç sıkılmadan yapıyorsunuz. Yetmez mi?
Ortanca Balık – Hanzade Servi – Tudem Yayınları
Bu kitabı karım okuyor, ben dinliyordum. Hatırlıyorum, özellikle yarısına gelene kadar güle güle bir hâl olmuştum. Öyle ki az kalsın kanepeden yuvarlanıyordum! ‘Bu kitabın yazarı olmayı çok isterdim’, dediğim, bilmem kaçıncı kitaptır. Hoş tatlardan bir başkası kalıyor geriye, sizinle. Yepyeni bir meyve tadar gibi. Uruguay’da mesela.
Aisopos Masalları – Nurullah Ataç – YKY
Kızım sana söylüyorum, gelinim sen işit misali, hayvanlar aracılığı ile insan’a insanları anlatan kıssadan hisse, atasözü tadında masallar. Hayvan masallarının atası, üstadı Ezop’tan geliyor. Nurullah Ataç titiz bir çeviri ile eşlik ediyor. Türlü türlü hayvanlık halleri insanlara çok şey söylüyor. YKY yine güzel bir baskı yapmış. Çikolata gibi kitap arkadaş. Gel vatandaş!
Don Kişot – Erich Kastner – Can Yayınları
Müthiş bir kitapla tanıştırıyor yazar çocukları. Büyüyünce Türkçe’de YKY tarafından yayınlanan (Kazım Taşkent Serisinde) İki Ciltlik Don Kişot’u muhakkak okuması gereken çocuklar için hazırlık sınıfı! Büyük kitabın şanına yaraşır bir tanışma, büyük bir ziyafete layıkıyla hazırlık diye buna denir.
Güneşi Bile Tamir Eden Adam – Behiç Ak – Günışığı Kitaplığı
İsmi ele veriyor kendini, önemini. Bu çağın çocuklarını tüketim çılgınlığının şerrinden koruyacak ilaç gibi bir kitap. Karikatürcü, çizer, yazar Behiç Ak, dünü bugüne bağlıyor. Bağlarken ak’lıyor. Tamir Sevaptır, demiş Mustafa İslamoğlu. İslam’dan hiç “bahsetmeyen” bu kitaplar çocukları İslam’ın, temiz fıtratın, doğanın oğlu veya kızı yapacak. İnsanlığın ortak iyiliği tecelli edecek. Dünya daha güzel bir yere gelecek, yaşamak nimeti, daha fark edilesi hale gelecek.
Para Diye Birşey – Fatma Börekçi – Salıncak Yayınları
İşte kıyıda köşede kalmış iyi bir kitap daha. Dili çok iyi. Kulağı çok iyi. Burnu iyi. Gözleri keskin. Sınıfta geçen 15 öykü. Bir bardak ılık süt içer gibi okuyorsunuz. Afiyet olsun!
Masal İçinde Masal – Gianni Rodari – Can Yayınları
Bu ismi bir yere yazın. Her kitabı okunmaya fazlasıyla değer. Rodari, Masal İçinde Masal’da eski ve yeni masalları siz “vay be!” derken öyle bir harmanlıyor, bağlıyor ve çözüyor ki! Her masala üç farklı son yazılmış. Artık hangisi işinize gelirse! Hayranlık uyandırıcı bir üretkenlik, ufuk açıcı bir rehberlik. Cambaz gibi bir yazarın bahçesine gelin, şaşın kalın.
Çocuklara En Güzel Masallar – Aziz Nesin – Nesin Yayınları
Usta anlatıcı Aziz Nesin’den derin göndermelerle örülü masallar. Çocuklara hitap eden kaliteli kitaplar ‘büyüklere’ de hitap eder az çok. Bu kitap sanki önce büyüklere yazılmış, sonra küçüklere. Büyüklerin çocukluğuna yazılmış mı demeli yoksa. Her hal ve şartta bir kült kitap var karşımızda. Cumhurbaşkanına da hediye edilebilir, 2-C sınıfı başkanına da.
Arkadaşım Horoz, Leylek Ve Diğerleri – Güldem Şahan – Tudem Yayınları
Bu kitabı okuyanların içinde hayvan sevgisi dal budak salacak. Evet, hayvanlara içten bir bakışla oluşturulmuş, sıcacık öyküler. İnsanların hayvanlarla sağlıklı ve cana yakın ilişki kurmalarını cazip bir teklif haline getiriyor yazar. Hayvanları köleleştirmeden, esir etmeden çok sevebiliriz. Onlardan çok şey öğrenebiliriz. Şaşılacak derecede çok şey. Çünkü her biri ayrı birer mucize!