Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Öğretim Görevlisi Bülent Yılmazer‘in, Çanakkale Savaşları‘nın hava cephesiyle ilgili oluşturduğu arşivde yaklaşık 600 fotoğraf yer alıyor.
Yılmazer, arşivinde yer alan bazı fotoğraflardan oluşturduğu sergisini, ”Çanakkale Savaşları’nın Bilinmeyen Cephesi: Hava Savaşları” adıyla Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İbrahim Bodur Girişimcilik Araştırma Merkezi Sergi Salonu‘nda açtı.
Yılmazer, yaptığı açıklamada, sergisinin 1915-1918 arasında devam eden çatışmalar sırasındaki hava savaşlarını konu edindiğini söyledi.
Çanakkale Savaşları ile ilgili, gerek deniz, gerekse karadaki savaşlarla ilgili yüzlerce makale ve kitabın yayımlandığını ifade eden Yılmazer, ”Ancak sanki bu cephenin biraz üvey evladı gibi unutulmuş cephesi, Çanakkale‘nin hava savaşları konusunda hiçbir çalışma yok. Bu konudaki ilk çalışmayı 2005 yılında bir kitap olarak yayımladım” dedi.
Kitabında, Türkiye‘de ve dünyada hiç bulunmayan, birçoğu daha önce yayımlanmamış Çanakkale‘deki hava savaşlarını anlatan fotoğrafların yer aldığını ifade eden Yılmazer, 1998 yılında Kanada kaynaklı bir habere rastladığını, Çanakkale Savaşları’na katılan Alman Pilot Üsteğmen Emil Meinecke‘nin özel eşyasının ailesi tarafından Almanya‘daki bir ulusal müzeye satılmak üzere olduğunu öğrendiğini anlattı.
Alman pilotun 1915 yılında Çanakkale‘ye geldiğini ve 1918‘e kadar Çanakkale cephesinde kaldığını, oradaki tayyare bölüklerinde görev yaptığını ve Çanakkale semalarında 6 düşman uçağını düşürdüğünü bildiğini ifade eden Yılmazer, şöyle konuştu:
”Bu haber üzerinde yaptığımız bir araştırma ile ailenin izini buldum ve kendilerine telefonla ulaştım. Fotoğrafları satmak isteyen, Meinecke‘nin oğlu ile karşılaştım. Sanırım maddi sıkıntı dolayısıyla babasının üniformasını, nişanlarını, madalyalarını ve bazı özel eşyasını satıyordu. Bunların arasında bir gümüş sigara tabakası da vardı. Bana fotoğraf albümleri ve evraklardan bahsetti. Bir araştırmacı olarak özel eşyaları beni fazla ilgilendirmiyordu. Daha çok evrak ve fotoğraflarla ilgilendim. Çünkü fotoğrafların her biri yıllardır yapılan araştırmalarda görüyoruz ki bazı ip uçları veriyor, arkasında bazı derin hikayeler olduğunu fark ediyorsunuz, Çanakkale Savaşları‘ndan çok enteresan insan hikayeleri karşınıza çıkıyor. Evrak ve fotoğrafları ayrı olarak teklif etmesini istedim, önce buna yanaşmadı, ancak daha sonra babasının Çanakkale Savaşları ile ilgili hatıraları konusunda bilgi alışverişinde bulunmaya başladık. Babasının savaş hatıraları ile ilgili kendisine iletiğim bilgilerle ilk defa karşılaştığından bahsetti. Emil Meinecke‘nin Çanakkale semalarındaki başarıları, oradaki yaşadıklarını anlattım. Bunun üzerine pilotun oğlu bana, ‘İnanıyorum ki babamın evraklarını ve fotoğraflarını en iyi siz değerlendireceksiniz. Bunları size ayrı olarak teklif edebilirim’ dedi ve bu konuda kendisi ile anlaşarak bu koleksiyonu Türkiye‘ye 2000 yılında kazandırdım.”
FOTOĞRAFLAR UNUTULMUŞ OLAN HAVA CEPHESİNİ GÜN YÜZÜNE ÇIKARDI
Bülent Yılmazer, gelen her fotoğrafın üzerine diğer arşivlerden de bilgi ekleyerek onları tamamlamaya çalıştığını söyledi.
Fotoğrafların arkasındaki hikayeleri ortaya çıkarmaya başladığını belirten Yılmazer, ”Böylece Çanakkale Savaşları‘nın gerçekten hemen hemen unutulmuş olan hava cephesindeki birçok enterasan olay gün ışığına çıkmış oldu” dedi.
2005 yılında da bir savunma sanayisinin desteğiyle ”Çanakkkale Hava Savaşları” yayınını yaptığını dile getiren Yılmazer, hazırladığı serginin büyük bir kısmının daha önce hiç yayımlanmamış fotoğraflardan oluştuğunu ifade etti. Yılmazer, şöyle devam etti:
”Alman pilot üsteğmen Meinecke, 1950‘de havacılıktan tamamen emekli oluyor ve Kanada‘ya yerleşiyor. Ama 1960 yılından itibaren her sene Avrupa‘ya gidip Çanakkale‘de beraber olduğu eski silah arkadaşlarını buluyor, onların her birinden evrak ve fotoğraflar topluyor. Bu yüzdendir ki 6 albüm içinde 500‘ün üzerinde Çanakkale‘deki hava savaşları ile ilgili fotoğraf var. Bu gerçekten dünyadaki hiçbir koleksiyonda bulunmayan bir zenginlik. Bu fotoğrafların büyük kısmını, Çanakkale‘deki tayyare bölüklerinin resmi Alman fotoğrafçısı olan Osmanlı ordusu emrinde görevli asker çekmiş. Alman pilot, 1968 yılında o fotoğrafçıyı buluyor ve Çanakkale Cephesi‘ndeki fotoğrafların bir kopyasını kendisine devretmesiyle böyle bir koleksiyona ulaşıyor. Bu fotoğrafçı aynı zamanda iyi bir sosyal fotoğrafçıydı. Çanakkale‘deki sosyal hayatla ilgili de çok güzel kareleri var.”
Yılmazer‘in sergisi, 15 Ocak 2010‘a kadar açık kalacak.