Yedi İklim, 2010’un ilk sayısını geçtiğimiz yılın edebiyat ürünleri değerlendirmesine ayırmış. Edebiyat dergileri üzerinden şiir, hikâye, kısmen de denemenin ele alındığı sayı, saklanacak dergiler arasında olmayı hak ediyor.
Dört yandan 2009 edebiyatı
Yedi İklim’de ürünlerini yayımlayan isimlerin yanında farklı edebiyat dergilerinin editörlerinin ve temsilcilerinin bu sayıda yer aldığını görüyoruz. Bu isimler mensup oldukları dergilerin 2009 yılındaki faaliyetlerini şiir ve hikâye özelinde değerlendirmişler.
Dergide yılın edebi ürünlerine objektif bakabilen yazıların yanında tamamen kendi çevrelerindeki isimlerin ürünlerini ele alan yazarların metinleriyle de karşılaşıyoruz. Daha bir elin parmakları kadar ürün yayımlayan isimlerin pohpohlandığı satırlar Yedi İklim’in bu sayısına gölge düşürmüş.
Yine yaşları oldukça genç olan eleştirmenler keskin çizgilerle geçtiğimiz yıl içinde çıkan ürünleri ve müelliflerini ele almışlar. Bir cümleyle edebiyat ortamından silinen isimler de olmuş, bir cümleyle kalıcılıkları tescillenmiş isimler de… Ne var ki bu türden sayılar hazırlayan her dergi ekibi, işe bir ucundan başlamalılardır.
Yedi İklim’deki dinamik ekip de böyle yaparak, ellerini taşın altına koyarak geçtiğimiz yılı değerlendirmişler. Bu sayı kaçırdığımız, haberdar olamadığımız birçok yeni isimle, şiirle ve hikâyeyle buluşturdu bizi. Yıl içinde çıkan bütün dergileri takip edebilmesi mümkün olmayanlar Yedi İklim’in bu sayısıyla dergilere toplu halde bakabilme imkânına kavuşacaklar.
Sadece merkezdeki edebiyat dergilerini değil Anadolu’da çıkan dergileri, okulların çıkardığı dergileri de bu vesileyle duyacaklar. Özellikle Yusuf Turan Günaydın’ın hazırladığı bölüme bakanlar ihmal ettikleri, duymadıkları birçok derginin periyodundan, nerede çıktığından, iletişim adresinden, yıl içinde hangi önemli dosya ve yazılar yayımladıklarından haberdar olacaklar.
Günaydın, dört yıldır Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı’nda dergiler bölümünü hazırlıyormuş. Aslında kendisiyle Türk edebiyatında dergiler üzerine şahane bir söyleşi yapılabilir…
Bu sayının kapağı birçok edebiyat dergisinin isimlerinin bulunduğu yerler bir araya getirilerek, bundan ilgi çekici bir kolaj yapılarak hazırlanmış. Yazıların içerilerine serpiştirilen dergilerin ortak bir noktası yok. Bir cemaatin misyonunu taşıyan da, sol düşüncenin sloganlarıyla çıkan da, editörüyle anılan da, edebiyat dergisi olmamasına rağmen bir iki edebiyatı ilgilendiren tartışma yazılarına yer veren de, gençlerin omuz verdiği amatör çabalarla çıkanlar da söz konusu edilmiş.
Editör yazısında da görüleceği üzere eleştiriler sadece birtakım dergilerde çıkan ürünlere yapılmamış. Yedi İklim de bu eleştirilerden nasibini almış. Fakat çok da zülfiyâre dokunulmamış.
Kalite dergiler bölümümüzde bir dergi daha çok dikkat çeken önemli bir metin üzerinden tanıtılır. Yedi İklim’in bu sayısı için bu kuralın dışına çıkacağız. Çünkü yazıların ortak bir amacı var. Hemen hepsi “2009’da edebiyatımızda ne oldu?”ya dair bir çabanın ürünü olarak yazılmışlar.
Sırasıyla yazılar…
Aziz Mahmut Öncel, Yedi İklim’de “Şiir Yolculuğu -2009-“ başlığını verdiği yazısında Kamil Eşfak Berki, Zafer Acar, Cevdet Karal, Hüseyin Alemdar, Ümit Zeynep Kayabaş, Hüseyin Karacalar, Aykut Nasip Kelebek, Ali Karan, Mehmet Özger, Şaban Abak, Ali Günvar ve Yeprem Türk’ten söz açıyor. Öncel’in bu yazısında ilk ürünleri ile dikkatini çeken isimler de övgüyle değerlendirilmiş. Hem edebiyat kamuoyu hem de yeni görünen şair için bu yollu ifadeler çoğu kez saptırıcı olabilmektedir.
Aykut Nasip Kelebek “2009 Yılında İyi Şiir Örnekleri” adlı yazısında farklı edebiyat dergilerinde gördüğü, “iyi” olarak nitelediği şiirler üzerine kısa değiniler yazmış. Burada da Kamil Eşfak Berki ve Cevdet Karal’ın söz konusu edildiğini görüyoruz. Bunlarla beraber Osman Serhat, Aziz Mahmut Öncel, Ahmet Murat, Celal Fedai, Mustafa Aydoğan yazıda bahsi geçen diğer şairler.
Aykut Nasip Kelebek’in bu yazısı sayesinde Gonca Özmen’in “Mustafa” şiirinden haberdar olabildim. Heves’te yayımlanmış. Oldukça başarılı, iddialı bir şiir. Kelebek’in şiir için yazdıkları da kayda değerdi. Şiir bu eleştiriyle birlikte tekrar okunmalı…
Osman Bayraktar “Okuma Notları”nda Yedi İklim’in iki hikâyecisi, Fatma Rânâ Çerçi ve Yunus Emre Özsaray’ı yazmış.
Sol’un derdi neymiş?
Dergide keyifle okunan, bir editör elinden çıktığı her halinden belli olan bir yazı var ki Ali Haydar Haksal yazmış: “Dergilerde Öyküler” Akatalpa Öykü, Kuşluk Vakti, Afrodisyas-sanat, Temrin ve Yedi İklim’de yıl içinde çıkan hemen bütün öyküler üzerine notlar alarak bir eleştiri yazısı yazmış. Yazı, hikâyeyle uğraşanlara da fikir vermesi açısından önemli. Bu yazıda iddia edildiğine göre, Temrin hikâyecilik açısından çok zayıf bir dergi. Haksal, okurken dergide yayımlanan bazı hikâyelerin sonunu getirmekte güçlük çekmiş.
Kuşluk Vakti yıl içinde iyi öyküler yayımlamış. Sol düşünce geleneğinden gelen dergilerdeki öyküler hakkında da cinsellik, alkol ve İslam karşıtlığına odaklanmış öykülerin bol olduğuna dikkat çekiyor Haksal.
Fatma Rânâ Çerçi “2009 Öyküsüne Bir Bakış” başlıklı yazısında sadece Beyaz Gemi ve Yedi İklim’de çıkan öyküleri ele almış. Yunus Emre Özsaray da bu minval üzere bir yazı kaleme getirmiş. Mehmet Sarı ise Ay Vakti dergisinde denemede neler yayımlanmış onları dile getirmiş.
Daha önce bir yazısı vesilesiyle söz konusu ettiğimiz İsmail Demirel, Yedi İklim’in bu sayısında önemli metinlere imza atan yazarlar arasında. “2009 Yılı Dergilerinde Hikâyeler ve Öyküler” başlığını uygun gördüğü yazısında Aşkar, Dergâh, Yumuşak G, İkindi Yağmuru, Karagöz, Kertenkele, Kurtuba, Tasfiye ve Türk Edebiyatı dergilerini ele almış.
Remzi Şimşek hakkında…
Dergâh’ta Mukadder Gemici’ye, Kurtuba’da V. Hüseyin Kaya’ya, Türk Edebiyatı’nda Funda Özsoy Erdoğan’a dikkati çeken Demirel, İkindi Yağmuru’nda derginin ilk sayısından bu yana ürün yayımlayan Remzi Şimşek’e önemli eleştiriler yöneltmiş: “Mistik, fantastik bir hava oluşturmakta gayet başarılı bulduğumuz yazar dilindeki fazla kelimelerden kurtulur ve soyutlamalarda da daha gayretkeş olursa, iyi bir hikâyeci kazanır edebiyatımız.”
İsmail Demirel’in Türk Edebiyatı’nda hikâyeyi değerlendirirken atladığı bir isim var: Bahtiyar Aslan. Aslan, düzenli olarak dergide hikâyeleriyle yer almasına rağmen Demirel’in yazısında söz konusu edilmemiş. Dergide güdük kalan hikâyeleri eleştirirken, Aslan’ın sadece adını yazmakla yetinmiş.
Kenan İlbey, Hece’yi; Şeref Akbaba, Ay Vakti’ni; Ferhat Kalender, Yolcu’yu; Osman Özbahçe, Karagöz’ü; Habil Sağlam, Umran’ı 2009’u göz önüne alarak anlatmışlar. Seyid Çolak 2009’u sinemanın penceresinden yazmış.
Bunların hepsinden ötede şair Yavuz Altınışık’ın “Halkın Düşmanları” başlıklı çok önemli bir yazısı bulunuyor dergide. Müslüm Gürses bir mesele ancak bu kadar güzel anlatılabilirdi. Başka bir yazı vesilesiyle bu metin söz konusu edilmeli.
Osman Serhat, Celal Fedâi ve Ali Emre bu sayıda şiir, Hasan Aycın, Ali Haydar Haksal, Fatma Rânâ Çerçi, Yunus Emre Özsaray hikaye yayımlamışlar.