Tüketiciler ekonomik krizle birlikte tüketimlerinde daha akıllıca ve bilinçli hareket etmeye başladı. GfK Türkiye tarafından gerçekleştirilen “Kimlerin Krizi? Araştırma-sı’’nda 2008 krizinin tüketiciyi nasıl etkilediği değerlendirildi. Araştırmaya göre, tüketicinin hayatındaki krizin başlıca göstergeleri maaşların geç ya da eksik ödenmesi, uzun süre zam alamama ya da işten çıkarılma. İş bulma zorluğu özellikle gençlerin en büyük endişeleri arasında yer alıyor.
İş bulamama halinde erkekler askere gitmeyi tercih ediyor. Kamuda çalışmanın cazip hale geldiği, KPSS başvurularında artış olduğu, bunun da güven arayışından kaynaklandığı ifade ediliyor. Kredi kartı borcunu ödeyemeyerek bankalar tarafından icraya verilmek, kirayı ödeyememe evden atılma, elektrik-suyun kesilmesi, haciz gelmesi yaşanan endişeler arasında. Araştırmaya göre, tüketici bir yandan değişimlere duygusal tepki verirken, bir yandan da rasyonel kararlar almaya çalışıyor. İdareli yaşamaya kendini alıştırıyor, var olanla yetinmeye, kendini garanti almaya çalışarak kötü senaryolara karşı hazırlıklı davranmaya çalışıyor.
Plansız harcamak mı
Tüketiciler krizle başa çıkmak için çeşitli metotlar geliştiriyor. Bunların en başında satın alma stratejisinde değişim yer alıyor. Buna göre tüketiciler plansız harcamalardan, ani kararlardan kaçınıyorlar, masraflar konusunda daha tedbirli davranıyorlar. Örneğin tüketiciler market market geziyorlar ya da markette daha fazla zaman harcayarak, fiyat karşılaştırması yapıyorlar. Sosyal yaşamlarında da kısıntıya giden tüketiciler, seyahat, tatil, gezme planlarını erteliyor. Krizin etkileriyle uygulanan tasarruflar arasında “yemek ısmarlamak yerine pişirmek, evi kendi temizlemek, saçlarını kendi boyamak, ufak tefek tamiratları kendisi yapmak’’ da bulunuyor.