Kur’an-ı Kerim’de ismi geçen melekler… Meleklerin görevleri nelerdir? Dört büyük melekler ve görevleri… Azrail ne demek? Cebrail ne demek? Mikail ne demek? İsrafil ne demek? Kiramen katibin meleklerinin görevleri… Münker ve Nekir melekleri görevleri… Hazene-i cennet ve hazene-i cehennem meleklerinin görevleri… Hamele-i arş meleklerinin görevleri… Mukarrebun melekler ne demektir? Mukarrebun meleklerin görevleri…
Melek kelimesi sözlükte; elçi, haberci, kuvvet anlamlarına gelir. Çoğulu “melâike”dir.
Melekler duyularla algılanamayan, nuranî ve ruhanî varlıklardır.
Yüce Allah, Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmaktadır:
“Peygamber, Rabb’i tarafından kendisine indirilene iman etti, müminler de (iman ettiler). Her biri Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine iman ettiler …”
(Bakara suresi, 285. ayet.)
Peygamberler vahyi bir melek olan Cebrail aracılığıyla almıştır.
Melekler gözle görülemeyen ve duyu organlarıyla algılanamayan varlıklar olsalar bile onların varlığı inkâr edilemez.
Meleklere imanı reddeden; vahyi, peygamberi, peygambere indirilen kitabı ve tebliğ edilen hak dini inkâr etmiş olur.
Yüce Allah, Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmaktadır:
“Kim; Allah’a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrâil’e ve Mikâil’e düşman olursa bilsin ki Allah da inkârcı kâfirlerin düşmanıdır.”
(Bakara suresi, 98. ayet.)
Meleklerin gerçek nitelikleri ve yaratılışları ancak Allah (c.c) tarafından bilinir.
Meleklerin görünmeyen varlıklar olması sebebiyle onlar hakkındaki bilgimiz Kur’an ve sahih hadislerle sınırlıdır.
Kur’an-ı Kerim ve hadislerde meleklerin özellikleri hakkında verilen bazı bilgiler şunlardır:
İnsanlardan önce yaratılmışlardır. (bk. Bakara suresi, 30-34. ayetler.)
Gözle görülmeyen varlıklardır. (bk.Enfal suresi, 48. ayet.)
Nurdan yaratılmışlardır. (bk.Müslim, Zühd, 10)
Asla günah işlemez ve Allah’a isyan etmezler. (bk. Zümer suresi, 75. ayet.; Enbiyâ suresi, 27. ayet)
Allah’ın kendilerine emrettiği işleri eksiksiz yaparlar. (bk. Zümer suresi, 75. ayet.)
Allah’a itaat ve ibadetle meşgul olurlar. (bk. Zümer suresi, 75. ayet.)
Yemek yeme, uyuma, yorulma, gençlik, ihtiyarlık, evlenme ve çoğalma gibi insanî hâllerden uzaktırlar. (bk. Zuhruf suresi, 19. ayet.)
Birden çok kanatları vardır. Mahiyetini sadece Allah bilir. (bk. Fâtır suresi, 1. ayet.)
Çok kısa zamanda uzak mesafelere gidebilirler. (bk.Mearic suresi, 4. ayet.)
Farklı suretlere bürünebilirler. (bk.Müslim, İman, 1; Buharî, İman, 37.)
Erkeklik ve dişilikleri yoktur. İradesiz varlıklardır. (bk. Zümer suresi, 75. ayet; bk. Sâffât suresi, 150. ayet.)
Asla günah işlemez ve Allah’a isyan etmezler. (bk. Zümer suresi, 75. ayet.)
Meleklerin Görevleri Nelerdir?
Allah’ın (c.c) hiçbir şeyi sebepsiz ve gayesiz yaratmadığı Kur’an’da açıkça ifade edilmiştir.
Bu hususta Kur’an’da şöyle buyrulmaktadır:
“Göklerde ve yerde ne varsa hepsi O’nundur. O’nun katındakiler O’na ibadet etmekte kibir göstermezler ve yorulmazlar. Gece ve gündüz durmadan O’nu tesbih ederler.”
(Enbiyâ suresi, 19-20. ayetler.)
Meleklerin yaratılışındaki hikmeti yalnızca Allah (c.c) bilir.
Meleklerin, Allah’ın izniyle müminlerden zor durumda kalanlara görünmeden destek verdikleri, müminler için dua ve istiğfarda bulundukları da Kur’an’da haber verilmektedir.
…Melekler de Rabb’lerini hamd ile tesbih ediyorlar ve yerdekiler için mağfiret diliyorlar…”
(Şûra suresi, 5. ayet)
Kur’an-ı Kerim’de ismi geçen melekler
Kur’an-ı Kerim’de bir kısım melekler isimleriyle bir kısmı da vazifeleriyle anılmaktadır. Bu melekler;
Cebrail
Mikail
Azrail
İsrafil
Kirâmen Kâtibîn
Hazene-i Cennet ve Cehennem
Mukarrebûn Melekler
Münker ve Nekir
Hamele-i Arş
Dört Büyük Melek
Cebrail: Allah ile peygamberler arasında elçilik yapmakla görevli olan vahiy meleğidir.
Kur’an’da kendisinden Cibrîl, Rûhu’l-Kudüs, er-Rûhu’lEmîn, Rûh ve Resul(elçi) gibi isimlerle birçok yerde bahsedilir.
Kur’an’a göre Cebrail; değerli, güçlü ve Arş’ın sahibi katında itibarlı, meleklerin kendisine itaat ettikleri güvenilir bir elçidir.
Peygamberlerin ve müminlerin destekleyicisi olan Cebrail’in (a.s.), Hz. Muhammed’e (s.a.v.) görünmesi, Kur’an Kerim’de şöyle ifade edilmektedir:
“Andolsun o, Cebrâil’i apaçık ufukta gördü.”
(Tekvîr suresi, 23. ayet.)
Azrail: Allah’ın emriyle eceli gelenlerin ruhlarını almakla görevli olan ölüm meleğidir.
Kur’an ve sahih hadislerde melekü’l-mevt yani ölüm meleği olarak geçer.
“De ki: Sizin için görevlendirilen ölüm meleği canınızı alacak, sonra Rabb’inize döndürüleceksiniz.”
( Secde suresi, 11. ayet.)
Mikail: Tabiat olaylarını idare eden ve canlıların rızıklarını dağıtmakla görevli melektir.
Kur’an’da hakkında şöyle bahsedilmektedir:
“Kim; Allah’a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrâil’e ve Mîkâl’e (Mikâil) düşman olursa bilsin ki Allah da inkârcı kâfirlerin düşmanıdır.”
(Bakara suresi, 98. ayet.)
İsrafil: Dünya hayatının sona erdiği kıyamet günü sûr’a üflemekle görevli melektir.
İsrafil ismi Kur’an’da zikredilmese de birçok ayette kıyametin kopması ve yeniden dirilişi haber veren bir “çağırıcıdan” bahsedilmiştir.
“Sûr’a üflenince Allah’ın diledikleri müstesna olmak üzere göklerde ve yerde ne varsa hepsi ölecektir. Sonra ona bir daha üflenince bir de ne göresin, onlar ayağa kalkmış, bakıyorlar!”
(Zümer suresi, 68. ayet.)
Diğer Melekler
Kirâmen Kâtibin:
“Değerli yazıcılar” anlamına gelir.
Bu melekler; insanın bütün söz ve davranışlarını kaydetmekle görevlidirler.
İnsanın sağında ve solunda bulunurlar.
Hafaza melekleri olarak da adlandırılan bu melekler, Allah’ın (c.c) emriyle insanı önünden ve ardından takip ederek korurlar.
• Kirâmen Kâtibin melekleriyle ilgili Kur’an’ı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır:
“İki melek (insanın) sağında ve solunda oturarak yaptıklarınızı yazmaktadırlar. İnsan hiçbir söz söylemez ki yanında onu gözetleyen yazmaya hazır bir melek bulunmasın.”
(Kâf suresi, 17-18. ayetler.)
Münker ve Nekir:
Ölen her insana kabirde sual sormakla görevli iki melektir.
Hadislerde; ölü defnedildiğinde, iki meleğin geldiğinden ve bunlardan birine Münker, diğerine de Nekir denildiğinden bahsedilmektedir. (bk. Tirmizi, Cenâiz, 70.)
Hazene-i Cennet:
Cennet işlerini yürütmekle görevli meleklerdir.
“En büyük korku bile onları tasalandırmaz ve melekler onları, ‘İşte bu, size vaat edilmiş olan (mutlu) gününüzdür’ diyerek karşılarlar.”
(Enbiyâ suresi, 103. ayet.)
Hazene-i Cehennem:
Cehennem işlerini yürütmekle görevli meleklerdir.
“Üzerinde on dokuz (görevli melek) vardır. Biz, cehennemin görevlilerini ancak meleklerden kıldık. Onların sayısını, inkâr edenler için bir imtihan vesilesi yaptık…”
(Müddessir suresi, 30-31. ayetler.)
Hamele-i Arş:
Gök meleklerinin üstünde, Arş’ı taşımakla görevlendirilmiş meleklerdir.
“Melekler onun (göğün) etrafındadır. O gün Rabb’inin arşını, bunların da üstünde sekiz (melek) yüklenir.”
( Hâkka suresi, 17. ayet.)
Mukarrebun Melekler:
Allah’a (c.c) çok yakın ve şerefli bir makamda bulunup sürekli Allah’ı tesbih etmekle (O’nu anıp yüceltmekle) görevlidirler.