Kur’an-ı Kerim’in Nüzul Ortamı nasıldı? Vahyin geliş süreci nasıl gerçekleşti? Kur’an-ı Kerim’in inmeye başladığı toplumun genel özellikleri nelerdir? İlk vahiy ne zaman nerede gelmiştir? Vahiy nasıl yazılmış ve nasıl korunmuştur? Vahiy katipleri kimlerdir? Kur’an hangi materyallere yazılmıştır?
Kur’an-ı Kerim 610 yılında Mekke’de inmeye başladı. Kur’an-ı Kerim’in inmeye başladığı dönemde toplumun geneli putlara tapıyordu. Müşrikler putların etrafında tavaf yapıyor, onlar için kurbanlar kesiyor ve çeşitli zamanlarda onlara hediyeler veriyorlardı. Yüce Allah şirkin her türlüsünü kaldırmak ve tevhide dayalı bir inanç oluşturmak için Kur’an-ı Kerim’i gönderdi.
Kur’an-ı Kerim’in inmeye başladığı toplumunun genel özellikleri:
Kur’an-ı Kerim’in inmeye başladığı dönemlerde halk, hayvancılık, ticaret ve tarım ile geçinimi sağlıyordu. Toplumda okur-yazarlık oranı çok düşüktü ve sözlü kültür yaygındı. Özellikle şiire çok önem verilirdi.
Kabile hayatı yaşanırken, insanlar arasında sınıf farkı vardı ve insan hakları ihlali çok fazlaydı.
Toplumda Hristiyanlık, Yahudilik, Haniflik, Mecusilik ve Sabiilik gibi dinler yaygındı.
Vahyin Geliş Süreci
Vahiy, Allah’ın (c.c.) insanlığa iletmek istediği mesajları peygamberlere çok gizli ve süratli bir şekilde ulaştırmasıdır.
Hz. Muhammed (s.a.v.) ilk vahiy gelmeden önce Yüce Allah onu peygamberliğe hazırlamıştır. Peygamber Efendimiz günlük yaşamdan uzaklaşmak için Hira mağarasına gitmiş ve sık sık tefekküre dalmıştır.
610 yılında Hira mağarasında ilk vahiy Cebrail aracılığıyla gelmiştir.
Cebrâil (a.s.), vahyi bazen kendi suretinde bazen de insan suretinde görünerek getirmiştir.
Vahiy süreci 23 yıl sürmüştür
632 yılında vahiy süreci bitmiş ve Kur’an -ı Kerim tamamlanmıştır.
Vahyin Yazılması ve Korunması
Hz. Muhammed (s.a.v.) vahiy yoluyla gelen Kur’an metnini insanlara tebliğ etmiştir. Kur’an’ın korunması amacıyla sahabîleri, Kur’an’ı okumaya ve ezberlemeye teşvik etmiştir. Vahiy geldiği zaman hemen kâtiplerinden birini çağırmış ve gelen vahyi eksiksiz bir şekilde yazdırmıştır.
Hz. Muhammed (s.a.v.) okuma yazma bilen sahabîlerden bazılarını vahiy kâtibi olarak görevlendirmiştir.
Zeyd b. Sabit, Ali b. Ebi Talib, Muaz b. Cebel, Ubey b. Ka‘b vahiy katibi olarak görevlendirilen sahabilerden bazılarıdır.
Hz. Peygamber, vahiy katiplerinin yazdığı ayetleri okutmuş ve böylece vahyin hatasız bir şekilde yazılması sağlamıştır.
Resûlullah’ın tashihinden geçen Kur’an metni, yine onun emriyle çoğaltılmıştır.
Kur’an’ın korunması ile ilgili yapılan işlerden birisi de inen vahiylerin Cebrâil’e (a.s.) arz edilmesidir. Arz, “sunmak, takdim etmek” demektir. Hz. Peygamber her sene Ramazan ayında kendisine o yıla kadar gönderilen ayetleri Cebrâil’e (a.s.) okumuştur. Kur’an vahyinin tamamlandığı yani Hz. Peygamber’in vefat edeceği yılda arz Ramazan ayı boyunca iki defa vuku bulmuştur. Vahyin gelişi sona erdiğinde Kur’an mushaf haline getirilmemiştir.
Hz. Ebû Bekir (r.a.) halife seçildikten sonra çok fazla hafız sahabinin şehit olması nedeniyle Müslümanlar tedirgin olmuş ve istişareler sonucunda ayetlerin bir mushaf haline getirilmesi kararlaştırılmıştır. Kur’an-ı Kerim’in mushaf haline getirilmesi için bir komisyon kurulmuştur. Kur’an-ı Kerim’in mushaf haline getirilmesi için bir komisyon kurulmuştur. Zeyd b. Sâbit’in başkanlığında kurulan bu komisyon, Kur’an metnine dair yazılı nüshası bulunanların iki şahitle ellerindeki metinleri getirmelerini istemiştir. Bir yıl süren bu çalışmaların neticesinde Kur’an-ı Kerim mushaf haline getirilmiştir.
Kur’an’ı korumak amacıyla girişilen faaliyetlerden biri de onun çoğaltılmasıdır. İslam dininin her geçen gün yayılması ve birçok bölgede Kur’an-ı Kerim’in kıraatiyle ilgili ihtilafların başlaması üzerine Kur’an -ı Kerim’in çoğaltılma ihtiyacı doğmuştur.
Hz. Osman’ın (r.a.) halifeliği döneminde Kur’an -ı Kerim’in çoğaltılması için süreç başlatılmıştır. Kurulan komisyon, çoğaltma işini beş sene devam ettirmiştir.
Yedi adet mushaf istinsâh edilmiştir.
Bunlardan biri Medine’de bırakılmış; diğerleri de şu merkezlere gönderilmiştir:
- Mekke
- Kûfe
- Basra
- Şam
- Yemen
- Bahreyn
Kur’an-ı Kerim’in ilk nüshalarında nokta ve hareke kullanılmamasından dolayı okuyuşuyla ilgili sıkıntılar oluşmuştur.
Doğru ve kolay okumayı sağlayabilmek için Basra Valisi Ziyâd b. Sümeyye bazı işaretleri Kur’an’a koyma teklifinde bulunmuştur.
Devrin dilbilimcisi Ebü’l-Esved ed-Düeli hareke işlemeni yanına aldığı bir katiple birlikte tamamlamıştır.
Hareke konusundaki bazı eksikler de daha sonradan Halil b. Ahmed tarafından giderilmiştir.
Vahiy Kitapları Kimlerdir?
- Hz. Ebubekir
- Hz. Ömer
- Hz. Osman
- Hz. Ali
- Hz. Zeyd b. Sabit
- Muaz b. Cebel
- Ubey b. Ka’b
Kur’an Hangi Materyallere Yazılmıştır?
- Kurumuş Deri
- Papirus
- Yassı Kemik
- Yassı Taş
- Ağaç Kabukları
- Hurma Dalları