Osmanlı padişahı 2. Bayezid döneminde inşa edilen ancak Bosna Savaşı sırasında Sırplar tarafından patlayıcı konularak yıkılan, bugün temellerinden başka hiçbir kısmı ayakta olmayan tarihi Sultan Bayezid Camii’nin yeniden yapımı, ülkedeki Sırp Ortodoks Kilisesi’nce (SPC) engelleniyor.
Bosna Savaşı öncesinde Müslüman Boşnakların çoğunlukta olduğu Foça’da, savaş döneminde yüzlerce Boşnak, Sırp askerleri tarafından öldürülmüş, hayatta kalanlar ise şehirden kovulmuştu. Boşnakların Sırplar tarafından katledildiği Doğu Bosna’da, Foça şehrindeki tüm camiler de tamamen yıkılmıştı. Bosna Savaşı (1992-1995) sırasından Sırplar tarafından çeşitli patlayıcılarla temellerine kadar yıkılan ve taşları alınarak Drina Nehri’ne atılan tarihi caminin yeniden yapım çalışmaları, Sırp Ortodoks Kilisesi’nin tüm itirazlarına rağmen geçen yıl Kurban Bayramı’nda başladı. Caminin eski yerine yeniden dikilmesini istemeyen SPC yetkilileri, bunu engellemek için çeşitli itirazlarda bulundu, hatta tarihi caminin yerinde daha önceden Ortodoks kilisesi olduğunu bile iddia etti.
Sultan Bayezid Camii Yeniden Yapım Komisyonu Başkanı Süleyman Pilav yaptığı açıklamada, Sırp Ortodoks Kilisesi’nin asılsız iddialarına rağmen Bosna Sırp Cumhuriyeti’ndeki yerel yöneticilerinin onlarla aynı yolu izlemediğini söyledi. Pilav, "SPC’nin denediği şeyi, buradaki yerel yönetim organları denemiyor. Eğer elimizde burada daha önce cami olduğuna dair belge bulunmasaydı bugün inşaattan dahi bahsedemezdik" dedi. Yıkılan caminin yerinde daha önceden kilise bulunduğuna ilişkin söylentinin Aliya Resuloviç isimli mimarın Foça ile ilgili yazdığı bir yazıyla başladığını belirten Pilav, Resuloviç’in yazısında Sultan Camii’nin yanında taştan bir çiçek bulduğu ve "bu çiçeğin burada daha öncesinde kilise olduğu anlamına geldiği" görüşünü ortaya attığına işaret etti. Caminin Foça Müftülüğü’nün eski kayıtlarında da yer aldığını, orada bu iddiaları doğrulayacak hiçbir ifadenin bulunmadığını vurgulayan Pilav, "Yapılan kazılarda da bu iddia ispatlanamadı, ispatlanamaz da. Çünkü burada hiçbir zaman kilise olmadı" diye konuştu. Ellerinde geçerli belgeler ve inşaat izni olmasına rağmen Sırp Ortodoks Kilisesi’nin tüm gücüyle bu inşaatı engellemeye çalıştığını belirten Pilav, Sırp Ortodoks Kilisesi’nin daha önce de yine Foça’da savaş sırasında yıkılan camilerden ünlü Alaca Camisi’nin yerinde de kilise olduğu iddiasına ortaya attığına dikkati çekti. Bu tür asılsız iddialar nedeniyle 3 yıldan fazla süredir inşaat izni beklediklerini ve sonunda bu izni aldıklarını belirten Pilav, yapım izni almalarının ardından Sırp Ortodoks Kilisesi’nin, savaş öncesinde çoğunlukta olan ancak şimdi şehirde az sayıda yaşayan Boşnak’a karşı "provokatif" girişimlere başladığını söyledi.
Sultan Bayezid Camisi Yeniden Yapım Komisyonu Başkanı Süleyman Pilav, "Tıpkı Alaca Camii gibi Sultan Camii de Bosna Savaşı sırasında Sırp askerleri tarafından yıkıldı. Patlayıcı madde kullanılarak yıkılan caminin taşları ise Drina Nehri’ne atıldı" dedi. Sultan Camii ya da halk arasındaki adıyla Çarşı Camii, bahçesindeki tarihi mezarlarla da dikkati çekiyor. Cami avlusunda bazı yakın tarihli mezarların yanı sıra, Sultan 2. Bayezid’in kızı Fatıma’ya ait mezar taşı da bulunuyor.
Milat