CHP İzmir Milletvekili Canan Arıtman, kadınların Mecliste, yerel yönetimlerde ve parti yönetimlerinde en az yüzde 50 oranında temsil edilmesini öngören kanun teklifi verdi.
TBMM Başkanlığına sunulan ve Siyasi Partiler Kanununda değişiklik yapan kanun teklifine göre, kadınlar, partilerin teşkilat ve gruplarında en az yüzde 50 oranında temsil edilecek.
Kadın kolu, gençlik kolu ve benzeri yan kuruluşlar, yurtdışı temsilciliklerinde de en az yüzde 50 oranında kadın temsili sağlanacak.
Büyük kongrece seçilecek merkez organlarının her biri ile siyasi partilerin merkez disiplin kurulu üyelerinin en az yarısı kadınlardan oluşacak.
İl kongre delegelerinin, il ve ilçe yönetim kurulları ile il disiplin kurullarının da en az yarısı kadınlardan oluşacak.
Delege seçimlerinin en az yarısı kadınlara tahsis edilecek kontenjanlara göre yapılacak.
Milletvekili genel ve ara seçimlerinde, siyasi partilerin seçime katıldıkları her bir seçim çevresindeki adayların listesi ve listedeki sırası, kadın ve erkeklerin ayrı olarak katılacağı ve kadınların en az yüzde 50 oranında temsili esas olacak şekilde, önseçimle tespit edilecek. Listedeki sıralama, kadınların ve erkeklerin önseçimde aldıkları oy sayısına göre, 1 kadın, 1 erkek gelecek şekilde olacak.
Siyasi partiler, önseçim yapacakları seçim çevrelerinden çıkacak milletvekili sayısı toplamının yüzde 10’unu aşmamak üzere, en az yüzde 50’si kadın olacak şekilde merkez adayı gösterebilecek.
”KADINLARIN SİYASETTE EKSİK TEMSİLİNİN GİDERİLMESİ”
Teklifin gerekçesinde, Türk kadının siyasal haklarını, AB üyesi ülkelerin çoğundan önce kazandığına işaret edildi.
Kadının siyasetteki yerinin, parlamentodaki oranlarıyla belirlendiği, Türk kadının parlamentoya ilk kez girdiği 1935’te bu oranla dünya listesinde 2. sırada yer aldığı, bugün ise Avrupa parlamentoları arasında sonuncu sırada olduğu kaydedildi.
Gerekçede, 21. yüzyıl Türkiye’sinde siyasal temsil konusunda çok ağır bir cinsiyet ayrımcılığı yaşandığı ifade edilerek, ”Parlamentolarımız erkek meclisleridir, demokrasimiz kadınsız demokrasidir. Yani eksik demokrasidir. Kadının siyasette eksik temsili sadece bir eşitlik sorunu değildir, aslında bir demokrasi sorunudur” denildi.
Minimum adalet için hiçbir cinsin siyasi temsilde yüzde 33’ün altında kalmaması gerektiğine işaret edilen gerekçede, şunlar kaydedildi:
”Çağdaş demokrasilerde cinsiyet kotaları uygulamaları ve parite yasalarıyla kritik eşik aşılarak, siyasette kadına yönelik ayrımcılık ortadan kaldırılmalıdır. Afrika ülkesi olan Ruanda’da kadın parlamenter oranı yüzde 56,3, İsveç’te yüzde 45, Güney Afrika’da yüzde 44,5, Küba’da yüzde 43,2’dir. Avrupa parlamentoları ortalaması yüzde 35,2’dir. Biz yüzde 9’luk oranla Avrupa’ya daha çok uzağız. Dünyada kadınların siyasetteki eksik temsil sorununun giderilmesi için yasa ve anayasalarda cinsiyet kotası yerleştirilmesi kadınlara bir imtiyaz tanımak değildir. Tam tersine, kadınların siyasetteki eşitsizliği, dezavantajları giderilinceye kadar geçici özel önlemlerin uygulanmasıdır. Ve bir çağdaş demokrasi hedefidir. Teklifin amacı, kadınların siyasetteki eksik temsilinin giderilmesini sağlayarak ülkemizdeki eşitliği ve demokrasiyi ileriye götürmektir.”
AA