Eyleme gidip hem vatandaşı perişan eden hem de kendilerini yakan kabin memurlarıyla konuşuyoruz… ‘Haklar gidiyor gazıyla eylem yaptık. Sonuçta kaybeden biz olduk…’
Hafta başından bu yana Türk Hava Yolları’ndaki (THY) iş bırakma ve iş yavaşlatma eylemi, bazılarına göre de ‘grev’ hareketi gündemimizde. Dün rakamlar açıklandı. 1 günlük eylem 100 bin vatandaşı perişan etti, 223 uçuş iptal oldu, 2 milyon dolar zarar ortaya çıktı. 305 kişi işini kaybetti. Bunların 260’ı THY’den, 45’i ise THY Teknik’ten… Eylemin her yönünü başından bu yana en iyi biçimde sayfalarımıza taşıyıp, işin taraflarının görüşlerini aktarıyoruz. Resmi ağızların açıklamaları bir tarafa, eylem yapıp işini kaybeden kabin memurlarının düşünceleri bizim için önemliydi. Dün, aralarında işten atılanların da olduğu tanıdığım tanımadığım 30’a yakın kabin memuru ile konuşma imkanı buldum. Ortak kanaat, Hava-İş Sendikası’nın kararı ile harekete geçen çalışanların bu ‘tazyikle’ işlerini ve geleceklerini kaybetme noktasına gelmeleri.
AMAÇ NEYDİ, NE OLDU?
305 kişinin yıllarca verdikleri emek ve gelecek hayalleri yok oldu. Peki eylemi organize edenler amaçlarına ulaştı mı? Amaçları, yasanın geçmemesi ise; hayır. Yasa Meclis’ten geçti. Amaç insanları perişan edip şirketi zarara uğratmaksa; evet. Vatandaş perişan oldu, THY zarar etti. Hatta halka açık bir şirket olduğu için olayla hiç ilgisi olmayan hissedarlar da olumsuz etkilendi. Oysa sendika meseleyi masada çözmeyi deneseydi, hukuka uygun davranmış olacaktı. Şimdi hem kendileri, hem de çalışanlar hukuksuz eylemle suçlanıyor. Gerçekler çalışanların sözlerinde gizli. Bakın neler anlatıyorlar…
İŞİNİ KAYBEDENLER ANLATIYOR
Gecenin 03.00’ünde cep telefonuna mesaj geldiğini söylüyor, bir hostes. Mesajda "Kendinizi bugün göreve hazır hissetmeyin" yazıyor. Hemen arkadaşlarıyla ve sendikadan birileriyle temas kurduğunda inanılmaz bir şekilde korkutulduğunu belirtiyor: "Herkes, eylem yapmazsak ikramiye, maaş ne kadar hakkımız varsa elimizden alınacağını söyledi. Hatta maaşlarımızın yarıya düşeceği anlatıldı. Bu gazla rapor almaya koştuk. Sonrasında ise işimizden olduk. ‘Geçmesin’ dedikleri yasa geçmiş. Kandırıldığımızı düşünüyorum."
Bir başkası da arkadaşlarından gelen telefon trafiğinden bahsediyor: "Herkes arayıp eylem yapmazsak çok yakında işten atılacağımızı söyledi. Güya atılmamak için eylem yaptık, sonunda işten çıkartıldık."
Bir diğerinin anlattığı ise uzun uçuşlarla ilgili: "Uzun uçuşlarda kabin memuru sayısı azaltıldı. Bu, hizmet kalitesini azaltırken, yorgunluğu artırdı. Ayrıca çalışma saatlerimiz çoğaldı, dinlenmeler azaldı. Haksızlık yapıldığını düşündüğüm için eyleme katıldım." Anlatılanlar gösteriyor ki, eyleme katılmaları için personelin gözü korkutulmuş. Yaşanılan en ufak sıkıntı bile abartılıp, eylem çağrısının gerekçesi yapılmış.
PiŞMANLIK ÇÖZER Mi?
Konuşmalardan anlaşılıyor ki, birçok çalışan sendikanın tazyikiyle eylemlerin içinde yer aldı ve pişmanlık duyuyor. Bu çalışanların büyük çoğunluğu THY’ye hizmet etmiş tecrübeli isimler. Bunların tekrar kuruma kazandırılması için mutlaka bir formül bulunabilir diye düşünüyoruz. Umarız THY yönetimi bu işi tatlıya bağlayacaktır.
MAAŞLAR İYİ DEĞİL Mİ?
Gelelim ücretlere… Ortalama bir kabin memurunun maaşı 4 bin lirayı buluyor. Eğer uçuş saatleri aşılırsa bu rakam 5-6 bin liraya da çıkıyor. Bunun yanında 3 ayda bir de 1 maaşa yakın ikramiye veriliyor. Rakamlara bakınca, Türkiye ortalamalarında şikayet edilmemesi gereken ücretler. Bunu da konuşuyorum host ve hosteslerle… "Kurumumuz Star Airlines’in üyesi ve buradaki şirketler içinde en az maaşı biz alıyoruz" diyor birisi. Bir diğeri ise, "Bu paraların içinde taksi-benzin masrafları da var" ilavesi yapıyor. Bir hostun söyledikleri ise daha farklı: "Bu sektörde maaşlar yüksek olduğu için biz bu mesleği seçtik ve zorluklarına katlanıyoruz. Eğer 2 bin lira maaş alacaksam bu işi niye yapayım?" Nispeten iyi maaşlar kabin memurlarına iyi birer hayat standardı da sağlıyor. Tabii "Bunu kaybedeceksiniz" söylentisi, eylem yapmaları için iyi bir ateşleyici haline geliyor.
KURUNUN YANINDA YAŞ!
Rapor meselesinde bazı haksızlıklar yaşandığı anlaşılıyor. O gün izinli olan sendika üyesi kabin memurları kurtarıyor kendisini. Fakat eylem günü gerçekten hasta olanların ise canı fena halde yanıyor. Bir kabin memuru anlatıyor: "Arkadaşımın o gün ayağı burkulmuştu. Rapor aldı ve o raporu onaylatmak için geldiğinde görevliler ‘Onaylamıyoruz’ deyip geri çevirdi. Eylemci listesine adı eklendi." Bu haksızlık iddialarını THY yönetiminin detaylı olarak inceleyip, doğru kararı vereceğini düşünüyoruz.
Takvim