Ünlü tarihçi Halil İnalcık, İstanbul ve Bursa’dan Floransa’ya giden Yunan filozoflar sayesinde İtalya’da yeşeren serbest düşüncenin, papanın otoritesini yıktığını ve bugün bilim adına ne varsa bu fikirlerden kaynaklandığını söyledi.
Tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık, Osmanlı topraklarından Floransa’ya giden Yunan filozof, alim ve filologlar sayesinde İtalya’da yeşeren serbest düşüncenin, Hıristiyanlığın hurafelerle bozulmuş şeklini ve papanın bütün otoritesini yıktığını söyledi. Papalık ve imparatorluğun, hurafelerle dolu bir Hıristiyanlığın hâkim olduğu, kilisenin serbest düşünceyi ölümle cezalandırdığı Avrupa’nın yerini 15. yüzyılda zihin hürriyetinin hâkim olduğu Rönesans Avrupası’nın aldığını hatırlatan Prof. Dr. İnalcık, "Hiç bilinmeyen bir şey, Osmanlı Türklerinin, Rönesans’ı başlatan fikir hareketine önemli katkı yapmalarıdır" dedi. İstanbul ve Bursa’daki birçok Yunan aliminin Floransa’ya gidip oradakilere Yunanca öğretmesiyle Eski Yunan felsefesinin tekrar canlandığını belirten İnalcık, şunları söyledi: "O zaman Osmanlı’da İbn’ül Arabi’den gelen Eflatun felsefesini takip eden bir fikir muhiti vardı. Gemistos Plethon, tahsilini Yahudi ve Müslümanların bir arada bulunduğu bu felsefe muhitinde aldı. Plethon Edirne’de Murad’ın sarayında da bulunduktan sonra bu felsefeyi temsil eden bir insan olarak Floransa’ya yerleşti ve öğrendiği felsefeyi en geniş bir şekilde temsil etti. Bu felsefe Floransa’dan Almanya’ya, İngiltere’ye intikal etti. Türkiye’den giden Yunanlı filozof, alim, filologlar sayesinde İtalya’da yeşeren serbest düşünce Hıristiyanlığın hurafelerle bozulmuş şeklini, papanın bütün otoritesini yıktı. Erasmus bu felsefeden faydalanarak İncil’i yeniden yazdı. Luther, Almanca’ya tercüme edilen bu İncil’i okudu. Böylelikle Batı’da, yeni tenkitçi dönem yer bulmaya başladı. Fransa’da bu felsefeyi okuyarak bir Descartes yetişti. Bugün bilim adına ne varsa bu fikirlerden kaynaklanır."
Sabah