Çelik, bir süre önce Resim Heykel Müzesinden çalınan ve Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen operasyonla bir kısmı ele geçirilen tablolarla ilgili açıklama yaptı.
Bakan Çelik, eserlerin çalınmasının önüne geçmek için yeni yöntemler geliştirdiklerini belirterek, Resim Heykel Müzesindeki her eserin halkın malı olduğunun altını çizdi.
Bakan Ömer Çelik, şunları kaydetti:
“302 tane eser kayıp Resim Heykel Müzesinden. Bunların 120 kadarı resim, diğerleri başka objeler. Aslında bu yıllardan beri konuşulan bilinen bir şeydi. Ben göreve geldikten sonra bununla ilgili bir rapor istedim. Rapor önüme geldiğimde doğrusu çok rahatsız oldum. 302 tane eser kayıp, bazı eserlerin orijinal olup olmadığı kuşkulu. Bunlar Türkiye’nin milli hafızasının, milli kültürünün parçası olan, Türkiye’nin milli koleksiyonundan çalınmış eserler.
Bu konuyla ilgili araştırma talimatı verdim. Müfettişlerimiz bir araştırma yaptılar. 1,5 yıl süren bir araştırma oldu, bütün katalogları, müzayede evlerini, antikacıları taradılar. Çok sayıda koleksiyonerle, müzayede evi sahibi ile görüştüler ve benim önüme bir rapor getirdiler. Rapor sonunda bu eserlerin bazılarının muhtemel bazı adreslerde olabileceği şeklinde bir tespit ortaya çıktı. Ve bu artık iyice somutlaştığı için de Bakanlığımız tarafından savcılığa başvuru yapıldı. Başsavcılık makamı ve Emniyet çok büyük bir hassasiyetle yaklaştı.”
Çelik, onun öncesinde, müfettiş raporu önüne geldiğinde, bu operasyon ve süreç için düğmeye basmadan önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, Başbakan olduğu dönemde, “Böyle bir durum var ve bunun üstüne gideceğiz” diyerek konuyu arz ettiğini hatırlattı.
Bakan Çelik, “Kendisi de ‘Şimdiye kadar niye yapılmamış, sonuna kadar üstüne gidin’ dedi. Ve netice itibarıyla süreç başladı. İlk aşamada yapılan tespitler sonucunda belli bir miktarda eser bulundu. Sonra 12 tane eser bu operasyonları duyanlar tarafından Bakanlığımıza iletildi ve 43 eser oldu. Onların orijinal olup olmadığına dair tetkiklerini yaptık. Ve sonuçta bize, Resim Heykel Müzesine ait oldukları ortaya çıktı” ifadesini kullandı.
Şimdi soruşturmanın devam ettiğini aktaran Çelik, 4-5 ilde eş zamanlı operasyon yapıldığını, 17 eserin ele geçirildiğini ve 22 kişinin gözaltına alındığını hatırlattı.
“Bunlar bütün Türkiye Cumhuriyeti’nin ortak mirasına aittir”
Çelik, “Buradaki hassasiyet şu; bunlar bütün Türkiye’nin ortak mülkiyetinde olan eserlerdir. Hem Türk sanat tarihi açısından hem dünya tarihi açısından önemli eserler var bunların içerisinde” değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Çelik, şöyle devam etti:
“Hoca Ali Rıza’nın bir eseri ele geçirildi. Bu eserlerin bir kısmına paha biçilemiyor. Örneğin 60 tanesinin toplamda 50 milyon lira değerinde olduğu söyleniyor. Bunlar bütün Türkiye Cumhuriyeti’nin ortak mirasına aittir. Ve biz bunları geri istiyoruz.
Elindeki eserlerden şüphelenenler bunu Bakanlığa iletsinler. Bize başvursunlar, bizim uzmanlarımız gelip incelesinler. Çünkü ben bu incelemeleri çok titiz yaptırıyorum. Eserler bize gelse bile ilk tespitlerde bize ait olduğu söylense bile daha sonra Atom Enerjisi Kurumu ile işbirliği yaparak tam orijinal olduğunun anlaşılmasını istiyorum. Şu ana kadar sonuçlar böyle.”
“İyi niyetli alıcılara teşekkür edeceğiz”
İyi niyetli alıcılar olabileceğini belirten Çelik, şunlar dile getirdi:
“Yani 10 yıl evvel, 20 yıl evvel bu eserler çalınmış olabilir. Bunlara bir kimlik uydurulmuş olabilir. Eserler 5 kere 10 kere el değiştirmiş, 10. aşamada hakikaten samimi bir iyi niyetli alıcı gidip bunu almış, parasını da ödemiş ve bu eser onun evinde ele geçirilmiş olabilir. Şimdi bu kişiyi baştan suçlamak doğru değil. Yani burada savcılık soruşturması sonuçlanana kadar, yargı kararını verene kadar kimseyi baştan suçlu ilan etmemek lazım. Hele de iyi niyetle kültür sanata para yatıran işadamlarını, koleksiyonerleri baştan suçlu ilan etmemek lazım.”
Çelik, “Ama kimin iyi niyetli alıcı olduğunu, kimin kötü niyetli davrandığını bu soruşturmanın sonucunda göreceğiz. Eğer sonuçta elindeki eser ele geçirilmiş birisi iyi niyetli alıcı ise biz ona teşekkür edeceğiz. Çünkü diyeceğiz ki ‘Siz bu eserlerin yok edilmesini, çalınmasını, kaybolmasını engellemiş oldunuz, sizin bir kusurunuz yok, siz bilmeden bunu almışsınız’ diye…” ifadesini kullandı.
Bundan sonra soruşturmanın devam edeceğini vurgulayan Çelik, şu bilgileri paylaştı:
“Bir daha aynı durum yaşanmasın diye şöyle bir yöntem izleyeceğiz: Mesela yıllar içinde bu nasıl olmuş? Birincisi darbe döneminde bu çok suistimal edilmiş. Kontroller iyi yapılmadığı için Türkiye’de sistem çöktüğü için darbe dönemlerinde eserler alınmış, birilerinin evlerine konulmuş daha sonra da bunların izi kaybolmuş. Güya sergilenmek için teşhir için gönderilmiş ama daha sonra izi kaybettirilmiş eserlerin. Bir kısmının örneğin 43 tane eserin sahte olduğunu tespit ettik Resim Heykel Müzesindeki. Bu da şunu gösteriyor; demek ki çalmak için sahtelerini yaptırmışlar, orijinalleri ile değiştirmişler.”
Eserlere çipli takip sistemi
Çelik, “Biz sadece mekânları koruyoruz ama bu yöntemin yeterli olmadığı gözüküyor. Her tabloya bir çip takılarak her tablonun kendisini takip edeceğiz. Yani o tablo temizlik için bile yerinden oynatıldığında bunu sistemde göreceğiz. Bunu yapacağız” ifadesine yer verdi.
Bakan Ömer Çelik, “Ama şu anda yürüyen soruşturma bağlamında önemli olan şu: Resim Heykel Müzesinde ne kadar eser kaybolmuşsa bunların hepsi halkın malıdır, Türkiye Cumhuriyeti’nin ortak değeridir. Bunların hepsini geri istiyoruz. Kötü niyetli alıcılar cezasını çeksin. İyi niyetli alıcılara da teşekkür edeceğiz. Bu eserleri korudukları için” değerlendirmesinde bulundu.