Gizem Gül’ün haberi
Musul’da 101 gündür rehin tutulan 49 Türk vatandaşı kurtarıldı. ABD Başkanı Obama, IŞİD tarafından başı kesilen Amerikalı gazetecinin ölümünün ardından, “Maalesef kurtaramadık” açıklamasında bulunmuştu. Türkiye ise nefes kesen bir operasyona imza atarak MİT Müşteşarı Hakan Fidan’ın, MİT Dış Operasyon ve Özel Operasyon daireleriyle yürüttüğü operasyonla rehineleri sağ salim yurda ulaştırdı. Operasyonun ardından İngiltere’nin “Türkiye’den öğreneceklerimiz var” açıklaması da dikkat çeken bir başka unsurdu. Tüm bu gelişmeleri Gazeteci Yazar İlhami Işık ile konuştuk. Işık’a göre, rehinelerin herhangi bir çatışma olmaksızın Türkiye’ye getirilmesi oldukça başarılı bir girişim.
IŞİD’in elindeki 49 Türk vatandaşımız başarılı bir operasyonla kurtarıldı. Bu operasyonun başarılı olmasında MİT’in titizlikle yürüttüğü çalışmalar olduğu vurgulanıyor. Bugün medyada çıkan haberlerde CIA Başkanı’nın da Hakan Fidan’ı telefonla arayarak tebrik ettiğini de okuduk. 49 rehine vatandaşımızın kurtarılmasıyla sonuçlanan operasyonunu nasıl değerlendirirsiniz, operasyonda MİT’in payı nedir ve operasyonun böyle sonuçlanmasının Türkiye açısından önemini değerlendirir misiniz?
Bu operasyon Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Davutoğlu’nun deklare ettikleri gibi MİT Dış İstihbarat Daire Başkanlığı üstlenmiş ve operasyon bütünüyle MİT yönetiminde, Genelkurmay ve İçişleri Bakanlığı ile koordineli bir şekilde yürütülmüş bir operasyondur. IŞİD gibi bir yapıya karşı yapılan böyle bir operasyonla 49 rehinenin, herhangi bir çatışma olmadan, kimsenin ölümüne ve yaralanmasına neden olmadan Türkiye’ye getirilmesi başarılı bir girişim ve sonuç alıcı bir eylemdir. Bunu herkes böyle kabul edecektir ve etmelidir de. Daha geçen ay Almanlar 3-4 rehinelerini farklı yöntemlerle IŞİD’in elinden aldılar. Bu kadar kapsamlı bir rehine olayını herhangi bir çatışma olmadan gerçekleştirmek başlı başına bir başarıdır.
ABD geçtiğimiz günlerde IŞİD’in elindeki gazetecileri kurtarmak için operasyon yaptığını ama başarılı olamadığını açıklamak zorunda kalmıştı. Türkiye ise 49 rehine haricinde geçtiğimiz haziran ayında IŞİD’in elinde 23 gündür rehin tutulan 31 TIR şoförünü de kurtardı. Rehine kurtarma operasyonlarında Türkiye’nin başarısını nasıl değerlendirmek gerekir?
Bu operasyon 12 yıldır iktidarda olan Ak Parti’nin bölgesel politikalarının bir sonucudur. İstihbarat ve güvenlik ülke politikalarının devamı olan enstrümanlardır. Eğer sizin politikanız oturmamışsa, onun üzerine bir istihbarat ve güvenlik politikaları inşa edemezsiniz. Nitekim geçmişte bunun örneklerini gördük. Türkiye geçmişte oturmuş bir politikası olmadığı için istihbarat ve güvenlik politikalarımızı inşa edemiyordu. İstihbaratını dış güçlere teslim etmiş, içeride de kendi halkını tehdit olarak gören bir devlet söz konusuydu. Ama bu konseptin değişmesiyle birlikte Ortadoğu’ya, Afrika’ya, Akdeniz’e açılan ekonomik, siyasal, kültürel politikaların içinde istihbarat ve güvenlik politikaları da mevcut.
Zaten istihbarat ve güvenlik bu türlü politikalar içerisinde hayat bulurlar. Birebir, yüz yüze görüşmeler, ülkelerin var olan yerleşik unsurlarıyla ilişkiler, o ülkelerdeki devlet mekanizmalarıyla var olan ilişkiler bunların toplamı sizin elinizde güçlü enstrümanlar yaratır; burada da öyle olmuştur.
ABD’nin rehine kurtarma operasyonunda başarısızlığının nedenlerinden bir tanesi ABD’nin bölgede bir nefret objesi haline gelmiş olması. Bölgede nefret objesi haline gelmeyen iki ülke var, bunlardan bir tanesi Türkiye, bir tanesi de Almanya. İki ülke de rehine kurtarma operasyonunu sorunsuz bir şekilde başarıya ulaştırdılar. Ama Almanya ile kıyasladığımız zaman Türkiye’nin yürüttüğü dev gibi bir operasyon.
49 rehineyi kurtarma operasyonunun ardından takas ve pazarlık iddiaları da tartışılmaya başlandı. IŞİD’le pazarlık iddiaları sorulan Cumhurbaşkanı Erdoğan, maddi bir pazarlıktan ziyade diplomatik bir pazarlığın söz konusu olduğunu ve bu operasyonun diplomatik bir zafer olduğunu dile getirdi. Erdoğan, “Velev ki böyle bir takas dahi olmuş olsa, ben Cumhurbaşkanı olarak şuna bakarım; benim 49 vatandaşımın karşılığı hiçbir şeyle değişilmez.” şeklinde konuştu. Siz pazarlık ve takas iddialarını nasıl değerlendirirsiniz? IŞİD’le takas ya da pazarlık yapılmış olması operasyonun başarısını etkiler mi?
Hayır, zaten bu tür rehine operasyonları pazarlıksız ve takassız gerçekleştirilmez, hatta kimi zaman pazarlığın boyutlarının siyasi ayağı çok daha güçlü olur; kimi zaman da takaslar olur. Örneğin, geçen ay ABD’nin Taliban’la yapmış olduğu takas görüşmesi vardı. Bir iki ay önce PYD’nin IŞİD komutanı ile 400 kişiyi takas etmişti. Bütün dünyada takas işlemi rehine operasyonlarının en önemli enstrümanıdır.
Türkiye takas etmiş olabilir. Bu takas Türkiye’de birilerinin ısrarla vurguladığı gibi son dönemde polis ve askeri öldürenlerden ziyade; IŞİD’in takas için isteyebileceği Türkiye sınırları dışında, Irak’ta gözaltında tutuklu bir sürü yöneticileri var. Neden bunlar ilk olarak akla gelmiyor? Suriye muhalefetinin elinde önemli IŞİD yöneticileri var. Neden ısrarla Türkiye için bir takas göz önüne alınmaya çalışılıyor? Birileri işi doğru analiz etme nedenini aramaktan ziyade Ak Parti’ye nereden vurabilirim anlayışıyla yaklaşıyor.
Peki bundan sonra ne olacak? Rehineler kurtulduğuna göre Türkiye’nin IŞİD politikasında bir değişiklik olacak mı?
Tabii olur. Sayın Cumhurbaşkanı yurtdışına gitmeden evvel dönüşte “Yeni politikalarımız, yeni tavrımız olacaktır” dedi. Tabi ki olacaktır. Başbakana yönelik ölümcül bir saldırı IŞİD üzerinden yürütülüyor. IŞİD’e karşı yeni bir mevzilenme içine girmemesi mümkün olabilir mi? Türkiye’nin çıkarlarına aykırı bir yapı. Türkiye’nin Libya, Mısır, Tunus, Gazze ve Suriye’deki dostları yıkıldı.. Bu sefer IŞİD üzerinden bir operasyonla Türkiye’nin karşısına çıkıyorlar. Bu yüzden Türkiye’nin buna karşı çıkmaması mümkün olabilir mi?
ON5YİRMİ5