Zorla ücretsiz izin imzalatıyorlar
► Ben Antalya’da bir otelde 3 yıl 7 aydır çalışmaktayım. Bizlere her yıl kış sezonunda zorla toplam 30 günlük ücretsiz izin imzalatılıyor. Bu izin 3 aya yayılıyor, 10 ar gün olarak. Fakat ben bu yıl ücretsiz izin kullanmayı reddettim. Geçmiş yıllarda da kabul etmeyenler oldu, yapılan işlem şu: Personeli güvenliğe talimat vererek kapıdan içeri aldırmıyor. Ve 3 gün sonunda işe gelmedi diye iş hakkını fesih ediyorlar. Ya da pazarlık yapıyor, 10 alacak varsa 2,3 öneriyorlar, “İstemezsen git hakkını mahkemede ara” deniliyor. Çünkü bu parayı işveren gözden çıkarmış, bizi oyalıyor, ne kurtarırsam kâr düşünüyor. İhbar tazminatını almaksa imkânsız. Kapıdan içeri alınmazsak nasıl bir yol izleyelim? Ücretsiz izin ile ilgili sözleşmede bir madde yok. İşveren bizi dışarı atarsa SGK’dan nasıl para alabilirim? Çünkü elimde hiç bir evrak olmayacak, mahkeme yoluna gidersem dava süresi 1 yılı geçer mi?
Öncelikle şunu belirtelim, sizin çalıştığınız işyeri ile mevsimlik bir sözleşmeniz yoksa işveren sizi zorla ücretsiz izine sevk edemez. Bu konuda ısrarcı davranırsa siz iş sözleşmenizi haklı nedenle sona erdirip kıdem tazminatınızı talep ederek işten ayrılabilirsiniz. Diğer taraftan işyerine sokulmadığınız durumda yapmanız gereken bu durumu tespit ettirmektir. Bu noter kanalı ile olabilir, bunu gerçekleştiremezseniz bu konuda işyerinin bağlı bulunduğu Türkiye İş Kurumu şubesine gidip şikâyette bulunmanız gerekir. İşverenin sizi dışarı atması sonucunda SGK’den herhangi bir para alamazsınız, konunun SGK ile ilgisi yok. İş uyuşmazlıklarında artık dava açmadan önce arabulucuya gitmek gerekiyor. Bu konularla ilgili olarak bir avukatla görüşmeniz ve birlikte hareket etmeniz daha sağlıklı sonuç almanızı sağlayacaktır.
Doğum sonrası ücretsiz izin almak istiyorum
► Doğumdan sonra raporlu olduğum süre sona erince 6 ay ücretsiz izin kullanmak istiyorum. Bunu işverene ne zaman bildirmeliyim? Elden yazdığım bir dilekçe geçerli olur mu? İşveren bu talebimi kabul etmezse tazminat haklarımı alabilmek için kaç gün içinde nereye başvuru yapmalıyım?
İş Kanunu’nun 74’üncü maddesi analık halinde çalışma ve süt izni konularını düzenlemektedir. Maddenin içeriğine baktığımızda; “İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir” ibaresi açık bir biçimde yer almaktadır. Bu şu anlama gelmektedir: Kadın işçi 16 haftalık doğum istirahatini tamamladıktan sonra şayet talep ederse işvereni kendisine 6 aya kadar ücretsiz izin vermek zorundadır. Yani bu izin yasada işverenin inisiyatifine bırakılmayıp işçinin talep etmesine bağlanmıştır. Bu nedenle şayet bu izin işçinin talebine karşın işverence verilmezse işçiye haklı nedenle iş sözleşmesini fesih etme hakkı doğar. Siz doğum sonrası ücretsiz izin talebinizi işvereninize yazılı olarak bildirin, olumsuz bir yanıt alırsanız haklı fesih hakkınızı kullanabilirsiniz. Tazminatınız konusunda bir sorun çıkarsa Türkiye İş Kurumu’na başvurabilirsiniz. Yasal süreç bakımından ise önce arabulucuya gidip uzlaşma sağlanamazsa iş mahkemesinde dava açmanız gerekir.
Gece çalışmalarında fazla mesai olmaz
► İş Kanunu’nda gece 20.00 ve 06.00 saatleri olarak tanımlanmış. “Gece fazla çalışma yapılmaz” deniyor. Normal mesaimiz şöyle: 5 gün 8 saat, 1gün 5 saat. Saat 11.00-23.00 arası 11 saat çalışma 1 saat ara dinlenme yapmamız durumunda fazla mesai yapmış olur muyuz? 3 saatlik fazla çalışmamız 20.00-06.00 saatleri içinde olacağından fazla mesai alamazsınız diyorlar, bu konuda görüşleriniz nelerdir?
Haftalık iş süresi bildiğiniz gibi 45 saattir. Bunun üzerinde yapılan çalışmalar fazla mesai olarak değerlendirilir. Siz 5 gün 8 saat 1 gün 5 saat çalıştığınızı belirtmişsiniz. Bu toplamda 45 saat eder ve ortaya fazla çalışma çıkmaz. Diğer taraftan fazla çalışmanın gece çalışması esnasında yapılması ödenmesine engel değildir. Gece çalışmalarında fazla mesai yasaktır ama buna karşın yapılıyorsa karşılığı saat başına yüzde 50 zamlı olarak ödenmelidir.
Kaynak: Birgün