Sivil Savunma Arama Kurtarma Birlik Müdürlükleri, deprem riskinin yüksek olduğu Türkiye’de, olası afet sonrası enkazdan daha fazla canlı çıkarılması için çalışmalar yürütüyor. Bu kapsamda, özenle seçilen köpeklere deprem arama kurtarma eğitimi veriliyor. Görevleri can kurtarmak olan "sevimli dostlar", göreve hazır hale gelmek için yaklaşık 2 yıl eğitiliyor.
Deprem arama kurtarma köpeği olmanın ilk adımı gerekli eğitimi almak ancak her köpek değil, çeşitli testlerde başarılı olabilenler eğitime kabul ediliyor.
Uzmanlar, öncelikle öğrenmeye en uygun çağ olan 6 ay ile 1 yaş arasındaki köpekleri belirliyor. Onlar arasından çok küçük ve çok iri ırkta olan köpekler, çalışma koşullarına uygun olmadıkları için eleniyor. Arama kurtarma köpeğinde olması gereken temel karakteristik özellikler ise farklı testlerle değerlendiriliyor. İnsanlar ve diğer canlılarla iyi ilişki kurabilen, av güdüsü olan, odaklanma sorunu olmayan ve özellikle de oyun oynamayı seven köpekler belirleniyor.
Bu köpeklerin gürültüye tepkileri ölçülüyor, karşılaştıkları olumsuz durumlar karşısında bıkıp bıkmadıkları tespit ediliyor. Bir arama kurtarma köpeğinin olmazsa olmazlarından birisi de farklı zemin özelliklerine uyumu. Sallanan, kaygan veya yüksek zemin ile karanlıktan korkan köpekler eğitime kabul edilmiyor. Eğitime katılacak köpeklerin seçildiği bu aşamada pek çok köpek eleniyor.
-Eğitim 2 yıl sürüyor-
İlk testlerin ardından "oyun arkadaşım saklandı, ben onu bulacağım" mantığı üzerine kurulu 2 yıllık zorlu eğitim süreci başlıyor.
Bu süreçte köpek, saklanan bir kişiyi oyun oynayarak bulmayı öğreniyor. Başarılı olduğu her oyun sonrası da mama veya oyuncak ile ödüllendiriliyor. Önce, görebildiği "oyun arkadaşıyla" oyun oynayan köpek, sonra saklanan arkadaşını koku takip ederek buluyor. Köpeklerin oyunda başarılı olmaları, büyük önem taşıyor çünkü bu oyun hayat kurtarıyor. Bu özel köpekler, oyun arkadaşını bulduğunda havlayarak işaret veriyor.
Eğitim parkurunda köpeklerin gürültülü, karanlık, yağmurlu ortamlarda, sallanan, kaygan, yüksek zeminlerde rahat hareket etmesi için çalışmalar yapılıyor. Bu eğitimlerle onların görevleri sırasında dış etkenlerden olumsuz etkilenmelerinin önüne geçilmesi hedefleniyor.
Son aşama ise sertifika sınavları. Eğitimde başarılı olan köpekler, standartları belirlenmiş eğitim ve görev yeterlilik sınavlarına giriyor. Sınav aşamasını da geçenler, deprem arama kurtarma timlerinde görevlendirilebileceklerini ifade eden sertifikayı almaya hak kazanıyor.
-"Köpeklerin işareti ekipler için çok önemli"-
İzmir Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birlik Müdürü Atila Altunbulak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, eğitimlerin onlara yeni bir yetenek katmadığını, var olan yeteneklerini geliştirdiğine dikkati çekerek, "Deprem sonrası arama kurtarma çalışmalarında temel hedef canlıya ulaşmak, bir canlıyı hayatta tutabilmek. Bunun için önce bu canlının yerini tespiti gerekiyor. Sesli arama ve ses dinleme araçlarının yanı sıra köpeklerimiz reaksiyonu da çok değerli. Köpeklerin işareti, ekiplerin çalışmalarını yönlendirmek açısından çok önemli" diye konuştu.
Köpek eğitmeni Gazi Erdoğan ise bakımlarını da kendilerinin yaptığı "iş arkadaşlarıyla" günün büyük bölümünde beraber olduklarını, aralarında aile bağına benzer bir oluştuğunu belirterek, şunları söyledi:
"Köpeğimi çocuğumdan daha fazla görüyorum. Çocuğumun gece yarısı ateşlenmesiyle, köpeğimin rahatsızlanması çok farklı değil. Onun ihtiyaçları benim ihtiyacımdan daha önce geliyor. Bir eğitmen için en zor şey, köpeğinden ayrılmak. Duygusal bağ çok kuvvetli. Daha önce başka bir köpeği eğitmiştim. Hala çok özlüyorum."
AA