Protestoları güç kullanarak bastırmaya çalışan Suriye lideri Beşşar Esed, yeni bir anayasa yapılması için ülkede 26 Şubat’ta referandum düzenlenmesi talimatı verdi. Ancak bunu çok geç kalınmış bir adım olarak niteleyen muhalifler, anayasa referandumunu, Esed’in iktidarda kalabilmek için zaman kazanmak adına başvurduğu bir taktik olarak değerlendiriyor.
Suriye lideri Beşşar Esed, iktidarda kalabilmek için başvurduğu zaman kazanma taktiklerine bir yenisini ekledi. Suriye devlet televizyonu, Esed’in, 26 Şubat’ta yeni anayasa için referandum yapılmasını öngören kararnameyi onayladığını duyurdu. Referandumdan üç ay sonra ise parlamento seçimlerinin yapılacağı açıklandı. Esed, geçtiğimiz aylarda yeni bir anayasa hazırlamak için komite oluşturmuş, komite de çalışmalarını bitirerek Esed’e sunmuştu.
Ancak yeni anayasa gibi bir ülke için hayati olan bir konunun Suriye’de neredeyse kamuoyunun gündemine dahi gelmemesi, yeni anayasanın halkın taleplerini yerine getirmekten çok uzak olduğu yorumlarına sebep oluyor. Tunus, Mısır ve Yemen devrik liderleri de koltuklarını koruyabilmek için yeni anayasa sözü vermiş, bu da koltuklarını korumalarına yetmeyince, bir sonraki seçimlerde aday olmayacaklarını açıklamışlardı.
Yeni anayasa taslağına göre, Baas Partisi’nin yaklaşık 50 yıllık tekeline son veriliyor. Suriye basınına göre, yeni anayasa projesinde Baas Partisi’nin üstünlüğü ve önceliğini öngören 8. madde kaldırılıyor. Ayrıca devlet başkanının 7 yıllığına iki kez seçilebileceği de yeni anayasa taslağında yer alıyor. Esed (46), 11 yıldır devlet başkanlığı koltuğunda oturuyor. Suriye Parlamentosu tarafından 31 Ocak 1973’te kabul edilen mevcut anayasaya göre, hükümetin Baas Partisi’nin önderliğinde kurulmasını öngören 8. madde, 1963’ten beri iktidarda bulunan bu partinin devletin ve toplumun yöneticisi olduğunu belirtiyor. 11 aydır kanlı ayaklanmalara sahne olan Suriye’de Devlet Başkanı Esed, reform ve çok partili parlamento seçimi sözü vermiş, ayrıca nisan ayında da olağanüstü hal yasalarını kaldırdığını duyurmuştu. Ancak geçtiğimiz süre içinde rejim halk üzerindeki baskısını daha da artırmış, şu ana kadar 7 binden fazla insan hayatını kaybetmişti.
Yeni anayasa maddeleri konusunda Suriye basını detaylı bilgi vermezken, resmî haber ajansı SANA, yeni siyasî sistemin çoğulculuk üzerine bina edileceğini, seçim sandıklarında demokrasinin uygulanacağını duyurdu. Şeffaflığın yanı sıra güvenliğin de yeterince sağlanamadığı Suriye’de yapılacak referandumun demokratik olamayacağı kaydediliyor. Muhalefete göre gittikçe derinleşen krizin sebebi anayasa değil, istihbarattan orduya, ticaretten medyaya ülkede tekel olan rejim. Anayasa hamlesini değerlendiren muhalif Suriye Milli Konseyi üyesi Melhem el Droubi, Esed’in artık meşruiyetini yitirdiğini ifade ederek, "Eski ya da yeni, onun kokuşmuş anayasaları ile hiç ilgilenmiyoruz." dedi. Amerikan yönetimi de referandum kararını "hayli gülünç" olarak nitelerken, bunun Suriye halkının ayaklanmasıyla ”alay etmek” anlamına geldiğini açıkladı. Bu arada Suriye ordusundan Tuğgeneral Fayiz Kaddur istifa ederek muhalif saflara katıldığını açıkladı. Şimdiye dek 40 bine yakın askerin ordudan firar ettiği iddia edilirken önümüzdeki dönemde kitlesel kopmaların olacağı söyleniyor.
Rum lidere sert eleştiri: Katillerle olma
Kıbrıs Rum kesiminde yaşayan Suriyeli cemaatin başkanı Ahmad Rahban, Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas hükümetini, halkına silah doğrultan Beşşar Esed rejimini desteklediği için sert bir dille eleştirdi. Rum basınında yer alan habere göre Rahban, ‘büyük miktarda kredi aldığı Rusya ile ilişkilerini bozmamak için bu ülkenin her dediğini yapmak ve Suriye yönetimine destek vermekle’ suçladı. Hristofyas hükümetine, "Katillerle değil, halkla birlikte olun." diye seslendi. Hristofyas’a halkı öldüren Suriye yönetimine yardım etmeme çağrısı yaptı. Ocak ayında 60 ton ağırlığındaki mühimmatı Suriye’ye götüren Rus gemisine el konulmasına rağmen salıverildiğini hatırlatan Rahban, "Gemi Suriye’ye vardıktan sonra ne olduğunu gördük. Rejimin katilleri tarafından bir hafta içerisinde 600 sivil öldürüldü." dedi.
Zaman