Work and Travel, hem çalış hem de seyahat et, yeni yerler gör… Son yıllarda üniversite öğrencileri tarafından hem dil öğrenme, hem de yeni yerler görme düşüncesiyle bu program çokça tercih edilir oluyor. Ama peki Work and Travel’in sadece ‘travel’ kısmına odaklanıp, ‘work’ olan kısmını göz ardı mı ediyoruz? İşte On5yirmi5 genç yazarlardan Hakan Mert ‘Yasal Kölelik WAT’ başlıklı yazısında "Öğrenciler neden minimum 5 bin dolar gibi muazzam bir para vererek ‘kölelik’ yapmak için Amerikaya gelmek isterler?" sorusuyla Work and Travel’i sorguluyor.
İşte Hakan Mert’in Work and Travel ile ilgili yazdığı yazı
VIRGINIA BEACH – Work and Travel (WAT) programı -sözde- kültürel değişim programıdır. Her yıl binlerce üniversiteli genç bir şekilde heveslendirilir ve gaza getirilir ve Amerikaya yollanır. Şuan Türkiye’de bu işi yapan o kadar çok şirket var ki ve o Türkiye’de bu programa katılan o kadar çok öğrenci var ki…
Neden üniversiteli gençler, work and travel programına – daha önce bu programa katılan öğrenciler, bu isim yerine ‘yasal kölelik’, ‘okumuş amele’ gibi isimleri daha çok tercih ederler – katılmak isterler ? Amerikaya gelmeden önce ‘kölelik’ yapacağını bildiği halde, neden minimum 5 bin dolar gibi muazzam bir para vererek ‘kölelik’ yapmak için Amerikaya gelmek isterler ?
Bu işi yapan onlarca şirket var dedim. Peki bu şirketler neden öğrencileri Amerikaya işçi olarak yollamaya ulaklık ediyor. Karları ne ? Misyonları, vizyonları var mı bu şirketlerin ? Varsa neler bunlar ? Yada ülke bu şirketleri denetliyor mu ? Devlet, geleceğin mimarı, turizmcisi, mühendisi, doktoru, hakimi, kaymakamı olacak bu kişilerin Amerika’da köle olarak çalıştırılmasına nasıl göz yumuyor ?
ABD, 11 Eylül saldırısından sonra Müslüman ve yabancı öğrencilere karşı sert tavırlar sergilemeye başladı. Çünkü uçağı kaçıran 19 kişilik ekibin neredeyse tamamı gençti. Her yıl bu program çerçevesinde Amerikaya on binlerce öğrenci akın ediyor. Amerika, bu kadar öğrencinin ülkeye girmesine izin verdiğine göre 11 Eylül korkusunu üzerinden çoktan atmış olmalı.
Özellikle son on yıldır revaçta olan bu program ile öğrenciler Amerikaya yollanıyor. Programın ‘Work’ kısmında öğrenciler genellikle otellerde ‘kat görevlisi, havuz görevlisi, komi’, plajda ‘bisiklet kiralama, sahil güvenlik, can kurtaran’, restorantlarda ‘garson, bulaşıkçı’, olarak çalışıyor. Ki programın %90’ı zaten ‘work’ üzerine kurulmuş. Geri kalan zamanlarda da, iş yorgunluğunu üzerinizden atabilirseniz bulunduğunuz şehri satın aldığınız bisikletle – bu bisiklette muhtemelen bir siyahi vatandaş tarafından çalınan ve 10-15 dolara satılan bisikletlerdir – gezersiniz. Yani ‘travel’ kısmı bahane. Sırf programı daha çekici kılsın diye ‘work’ün yanına eklenmiş. Başka bir espirisi yok.
Üniversiteliler neden WAT’ı tercih ediyor ?
Buraya gelen öğrenciler ilk etapta ingilizcelerini geliştirmek için bu programı tercih ediyorlar. Para kazanmak için bu programı tercih edenlerin sayısıda az değil. Ve birde yaz tatilini Amerika’da geçirmek isteyenler içinde büyük bir fırsat.
Hemen şunu söylemek isterim ki, hiç kimse üç ayda ingilizce öğrenemez. Sadece ve sadece eğitimini aldığı bu dilin öğrendiği kadarını pratiğe dökebilir. Yani bildiğini pekiştirmekten başka bir şey olmaz. Ancak WAT şirketleri, öğrencileri bu programa çekebilmek için üç ayda ingilizceyi öğrenmenin mümkün olduğunu sürekli öğrencilere söylüyorlar. Bunun yanı sıra yine bu şirketler – özellikle öğrencilerle ilgilinen danışmanlar – ingilizce öğrenmenin yanında, çok iyi para kazanılabileceğinide söyler (bunu vurgulayarak söyler, çünkü bilir ki öğrenci milleti parayı sever). Eğer bu iki imkan öğrenciyi hala tatmin etmiyorsa ‘Özgürlüklerin ülkesinde 12 hafta tatil yapma’ önerisini/yalanını öğrencinin önüne servis eder.
Kültürel değişim değil, kültürel tiksinti..!
Amerikan kültürünü öğrenme/kültürel değişim gibi vaatlerle gelen öğrenciler neler öğreniyor bir bakalım. Otelde çalışan bir öğrenci, mesela bir housekeeper (kat görevlisi) odaları banyosuna kadar temizlerken, Amerikalıların banyoyu nasıl kullandığını, yatak örtülerine nasıl davrandıklarını öğrenirken, plajda çalışan bir can güvenlik, Amerikalıların nasıl yüzdüğünü, yüzerken daha çok hangi renk mayo tercih ettiklerini ve boğulurken kibarlıklarından taviz verip vermediklerini öğrenir.
Evet evet.. Kültürel değişimden (cultural change) kasıtları bu. Eğer tam bir kültür değişimi istiyorsanız 12 haftalık program süresince her hafta farklı bir işte çalışmanız gerekecektir. Bu sayede Amerikalılarım hem tuvalet kullanma kültürünü hem plaj kültürünü hemde yemek yeme külütürünü öğrenebilirsiniz.
On5yirmi5