Türkçe’de “ki” nin yazımı

Eğitim Güncel
Türkçe’de “ki”nin yazılışı genellikle karıştırılır, cümle içinde geçen “ki” ayrı mı yazılacak yoksa birleşik mi yazılacak bir türlü ayırd edilemez. Yenimakale.com’d...
EMOJİLE

Türkçe’de “ki”nin yazılışı genellikle karıştırılır, cümle içinde geçen “ki” ayrı mı yazılacak yoksa birleşik mi yazılacak bir türlü ayırd edilemez. Yenimakale.com’da yer alan bilgilere “ki”nin yazımı ile ilgili kurallar şöyledir: Türkçede üç farklı “ki” vardır: Sıfat yapan “–ki”, ilgi zamiri “–ki” ve bağlaç olan “ki”. Bunlardan ikisi ektir, biri ise sözcüktür. Ek olan “-ki”ler, sıfat yapan “-ki” eki ile ilgi zamiri olan “-ki” ekidir. Bunların her ikisi de kendinden önce gelen sözcüğe bitişik yazılır. Sözcük olan “ki” ise, bağlaç olan “ki”dir. Bağlaç olan “ki” kendinden önce gelen sözcükten ayrı yazılır.

 

 “-ki” Yapım Eki  (Sıfat yapan -ki)

İsimlere eklenerek yer ve zaman bildiren sıfatlar türeten ektir.

Zaman bildiren kelimelerin sonuna doğrudan eklenirken, yer bildiren sıfatlar türetirken “-dE” hâl ekiyle birlikte kullanılır.

Sadece -ki ve az da olsa -kü şekilleri vardır:

  • bu yılki sınav,
  • yarınki maç,
  • dünkü film,
  • bugünkü aklım…
  • masadaki kitaplar,
  • duvardaki saat,
  • evdeki hesap…

İlgi zamiri olan “-ki” ve özelikleri

– Belirtili isim tamlamasında tamlananın yerine kullanılır.

– Tamlayan eklerinin üzerine gelir.

– Ek hâlindeki tek zamirdir. “-ki”

– Eklendiği kelimeye bitişik yazılır ve bir ismin (tamlananın) yerini tutar.

– Büyük ve küçük ünlü kurallarına uymaz; sadece -ki şekli vardır:

Örnekler:
» benim kalemim ⇒ benimki
» onun eli ⇒ onunki
» Orhan’ın puanına nazaran Hakan’ınki daha yüksek.
» Cemal’in defteri seninkinden daha düzenli.
» senin kalemin ⇒ seninki
» Ali’nin eli ⇒ Ali’ninki
» onun düşüncesi ⇒ onunki…

 

“ki” Bağlacı

Sadece “ki” biçimi vardır.
Kendinden önceki ve sonraki kelimelerden ayrı yazılır.
Türkçe değil, Farsça bir bağlaçtır ve Türkçe cümle yapısına aykırı olarak kullanılır.
“ki” ile başlayan bir ara cümle asıl cümlenin içinde kısa çizgiler arasında verilebilir:

  • Bu ezanlar –ki şahadetleri dinin temeli-
  • Yağmur yağmadı ki mantarlar ortaya çıksın.
  • Bir şey biliyor ki konuşuyor.