Hazırlayan: Pınar Yıldız
Hayatımızın dört bir yanını teknolojik aletler sardı. Attığımız her adımda mutlaka teknolojik bir cihazdan yardım alıyoruz. Hatta sabah evden çıkarken teknolojik bir zırh takınıp öyle çıkıyoruz desek yanlış olmaz.
Önce çantaya ya da icat edilme amacına uygun olarak cebinize cep telefonunuzu atıyorsunuz. Ardından mp3 çalarınızın kulaklığını kulağınıza yerleştiriyorsunuz. Akşam hazırladığınız ödevin ya da dosyanın içinde olduğu flaş bellek aman unutulmamalı… Laptopınızı aldınız mı? Aldınız! Hadi bakalım hazırsınız, yola çıkabilirsiniz..
Görüldüğü gibi, ‘ceketimi alayım, dışarı çıkayım’ devirleri çoktan kapandı. Öyle ki, insanoğlunun dışarı çıkarken bu kadar yük edindiğini gören kurnaz üreticiler için şüphesiz, tüm bunları tek bir alette toplama fikri de kaçınılmazdı… Şimdi çantaya tek bir iPhone ya da netbook atma zamanı… Ne gerek o kadar kalabalığa, yazık değil mi onları yüklenen kollarınıza? E tabi, hafifliğin de ağır bir bedeli olacak. Yok öyle sokakta kolları sallaya sallaya yürümek. Her teknolojik kolaylığın yolu ağır bir maddi kayıptan geçer.
Durum böyleyken teknolojinin nimetlerinden bir tek yetişkinlerin yararlanması beklenilemez. Keza, hiçbir teknolojik aletin üzerinde de +18 yazmıyor… ‘Parayı veren düdüğü çalar’ hesabı… Ancak paranın kimin cebinden çıktığının önemi yok.
Peki hayatımızı kolaylaştırdığı tescillenmiş bu teknolojik cihazların hiç zararı yok mu? Ya da yan etkisi diyelim… Her ürün her yaş ve bünyeye aynı etkiyi mi yapıyor? Tabi ki hayır…
İşte durumun burası üreticiyi pek ilgilendirmiyor. Burada devreye anneler, babalar, öğretmenler, okul yöneticileri, psikologlar vb. giriyor.
Peki öğrenciler okulda hangi teknolojik ürünleri kullanıyor? Tabi ki ilk akla gelen cep telefonları… Şu an ilkokul öğrencilerinin elinde bile görebildiğimiz çağımızın en revaçtaki ürünü… Peki bir öğrenci cep telefonunu neden kullanır?
Anne-baba çalışıyor ve çocuğunun okula giriş ve çıkışlarını kontrol edebilmek için ona bir telefon alıyor. Ancak derslerde cep telefonunu kapatmasını sadece okuldan çıktığı zaman açık tutmasını istiyor. Gelin görün ki durum böyle olmuyor. Bizim çocuklar bakalım okulda telefonu ne amaçla kullanıyorlar?
Derste canı sıkıldı, acaba yan sınıftaki arkadaşı ne yapıyordur? Hemen bir mesaj? Tabi mesaja gecikmeden bir cevap geliyor ve ders boyunca mesajlaşma devam edip gidiyor… Derste öğretmenin anlattıkları mı, onlar masal oldu uçtu?
Teneffüste, koridor ya da okul bahçesinde arkadaşlar biraraya geldi. Derste öğretmene yapılacak şaka hemen belirlenir, oğlum biz yaptık ders kaynadı, siz de deneyin… Kaçar mı? Hemen diğer sınıfla aynı rota izlenir ve öğretmen çıldırtılır. Tabi bu anı bir de ölümsüzleştirip Facebook ya da Youtube‘ da paylaşmak vardır. Böyle de olur… Sosyal paylaşım siteleri sadece Türkiye’den değil dünyanın dörtbir yanından gelen okul maceralı videolarla doludur. Eskiden öğrenciler birbirleriyle iletişim içinde olsunlar diye farklı bir ülkeden kardeş okul seçilirdi. Şimdi ona gerek yok! Öğrenciler bu yolla binlerce binlerce kardeş öğrenci ediniyorlar zaten.
Sosyal paylaşım alanlarında TV‘lere düşen yüzlerce öğretmen ve öğrenci görüntüsünden sonra MEB, duruma el koydu ve okullarda cep telefonu kullanımını yasakladı.
Tüm bunlar cep telefonunun doğru olmayan şekliyle kullanılan taraflarıydı. Peki cep telefonunun eğitim amaçlı derslerde kullanamaz mıyız? İşte kameralı telefonları okulda yararlı bir şekilde kullanma yolları…
Tahta arşivi olarak: Bir sorunun tahtadaki çözümünü, bir formülü vb. silinmeden önce saklamak istediğiniz olmuştur. Fotoğrafını çekin, bilgisayarınıza kaydedin ya da Internet ortamında paylaşın.
Tarayıcı olarak: Bir kitapta gördüğünüz ya da kendi yazdığınız bir sayfanın fotoğrafını çekerek saklayın ya da OCR programından geçirerek yazıya dönüştürün.
Öğrencilerin yüzlerini hatırlamak için : Gerçi not defterlerinde öğrenci fotoğrafları oluyor ama olmadığı zamanlarda öğrencilerin adlarını ve yüzlerini unutmamak için kullanın.
Ödev verirken : Öğrencilere dersle ilgili bir fotoğrafı çektirip, mesela bilgisayara kaydederek Bluetooth yoluyla sınıfta gösterin ya da değerlendirin.
Internet sitesi için : Eğer sınıfın, okulun bir web sitesi varsa, fotoğraflar çekip yüklemek hatta mobil bloglama için kullanılabilir.
Yıllık için : Derste ya da okulda hatıra olarak kullanılabilecek fotoğraflar çekip, sene sonunda bir yıllık ya da hatıra albümü yapılabilir.
Yabancı dil sınıfında cep telefonu kullanmanın yolları;
Anında tartışma ve öğrenme fırsatları: Bir sorunun, yazının vb. fotoğrafını çekin. Bilgisayara aktarın, projeksiyon cihazı ya da elektronik tahta varsa yansıtın. Üzerinde tartışın ve ders yapın.
Telaffuz ölçme : Öğrencilerin okumasını, kelimeleri seslendirmesini kaydedin. Not vermek ya da eleştirme/geliştirme için kullanın.
Rol yapma alıştırmaları: Öğrencilerin konuşma derslerinde oynadıkları skeç ya da diyalogları kaydedin. Ders anlatımı ya da sunum yapma gibi teknikleri kullanıyorsanız bu aktiviteleri yaparken videolarını ya da fotoğraflarını çekin. Derste örneğin bir oteli arayıp, telefonun dış hoparlörünü açın. Öğrencilerden birine telefonu verin. Yabancı dille rezervasyon yaptırın.
Ödev olarak : Öğrencilere tanıtılmasını istediğiniz bir yerle ilgili ödev verin, hem videosunu çekip hem de yabancı dille anlatsınlar. Getirsinler, bilgisayara aktarıp değerlendirin.
Mobil bloglama: Biraz yukarıda bu kullanımı anlatmıştık ama yabancı dil için daha farklı kullanım alanları da olabilir. Mesela yurtdışına geziye giden bir öğrenci orası ile ilgili resim ve videoları, derse malzeme olabilecek bilgileri cep telefonu ile bir websitesine anında aktarabilir.
Ödev hatırlatma : Öğrencilerin cep telefonlarına ödev konularını, teslim tarihlerini vb. gönderin. Unutma şansları kalmasın.
Dil aktiviteleri : Öğrencilere faydalı olacağını düşündüğünüz metinleri, ses kayıtlarını, video görüntülerini, test ve quiz sorularını cep telefonlarına MMS ya da metin mesajı olarak gönderin. Öğrencilerinizi sokakta vb. gördükleri yabancı dildeki bir tabelayı, sözü, olayı kaydedip derse getirmeleri konusunda motive edin. Derste üzerinde tartışın. Faydalı bir şeyler yakalayan öğrencilerinizi onore edin. Bütün öğrenciler ilgi görmekten hoşlanır.
E-kitap ve sesli kitaplar: Öğrencilerin seviyesine uygun yabancı dildeki elektronik kitapları ve sesli kitapları onların cep telefonlarına yükleyin. Dinlemelerini ve okumalarını teşvik edin. Gerekirse bu kitaplardan sınavlar yapın.
Ayrıca;
Mobil uygulamalar : Java destekleyen cep telefonları için sözlükten matematik hesaplama programlarına kadar bir sürü uygulama var. Öğrencilerin bunları kullanmalarını sağlayın.
Bluetooth : Yukarıda farklı şekillerde kullanımından bahsettik. Özellikle dosya transferini kolaylaştırması açısından, bu teknolojinin sınırsız kullanım imkanı var.
Öğrenciler arasında oldukça yaygın olan diğer bir teknolojik cihaz da mp3 çalarlar… Bir dönemin walkmanleri şekil değiştirerek bu çağın gençlerinin karşısına daha gelişmiş ve daha fonksiyonel olarak çıkıyor. Özellikle yeni çağın gençlerinin tercihi olan iPodlarla geniş bir müzik arşivine sahip olmak mümkün. Ayrıca video depolayabiliyor, dijital fotograf makinanızdan resimlerinizi buraya yükleyebiliyorsunuz. Tabi durum böyle olunca öğrenciler için oldukça cazip olan ürünü de dünya üzerinde milyonlarca insan kullanıyor.
Ancak, evden çıkar çıkmaz kulaklarına taktıkları kulaklıklarla yüksek sesle müzik dinlemeye başlayan öğrencileri pek çok tehlike bekliyor. Bunların başında etrafındakileri sesleri duymamaları nedeniyle kaza geçirebilme ihtimalleri. Öyleki bu şekilde kaza geçirip hayatını kaybeden öğrencilerin sayısı azımsanacak gibi değil.
Diğer taraftan okula girerken yakalanma korkusuyla çantanın en diplerine saklanan iPodlar derse girer girmez hemen yerlerinden çıkıyor. Çoğu öğrenci ders dinlemek yerine müzik dinlemeyi tercih ediyor. Bu da öğrencilerin okulda başarısız olmasına sebep oluyor. Diğer yandan dersaneye devam eden öğrenci sınavlara hazırlık için verilen testleri de kulağında iPod, yüksek müzik sesi eşliğinde çözmeye çalışıyor. Ancak dikkatini tam olarak toplayamayan öğrencinin hata yapabilme oranı artıyor.
Öğrencilerin hayatından eksik olmayan diğer bir teknoloji de internet. Okul kitaplarında da pek çok ödev ile internet kullanımına yönlendirilen öğrenciler, daha çok kopyalayıp yapıştırma yöntemini tercih ediyorlar. Araştırma olmadan, öğrenmeden, okumadan direkt olarak öğretmene teslim ediliyor. Bu da öğrencinin hazıra konmasına, bilgi dağarcığının azalmasına neden oluyor.
Diğer taraftan internette en fazla zaman ödev için değil de sosyal ağların ve oyun sitelerinin kullanımında harcanıyor. MSN, Facebook, Youtube başta olmak üzere pek çok sosyal sitelerde zaman geçiren öğrencileri aynı oranda pek çok tehlike de bekliyor. Aileler çeşitli yöntemlerle çocuklarını korumaya çalışsa da, internet kafelerde de zaman geçiren çocuk için bu pek mümkün olmuyor. Bu sebeple bu konuda en fazla görev çocuğun kendisine düşüyor. Öncelikle anne- baba çocuğunu bilinçlendirme yöntemini seçmeli!
Öğrenciler, bilinçli ve güvenli intenet kullanımı için aşağıdaki uyarıları dikkate alın!
İNTERNET KAFEYE VELİNİZLE GİDİN: Anne ve babanıza karşı şeffaf ve dürüst olun. Ailenizle birlikte oturduğunuz odada internete girin. 12 yaşından küçükseniz, velinizi almadan internet kafelere gitmeyin. Gireceğiniz siteleri öğretmeniniz ve ailenizle birlikte belirleyin.
WEB KAMERA UYARISI: İnternette sadece tanıdığınız kişilerle sohbet edin. Bu kişilerle ailenizin bilgisi olmadan kesinlikle yüz yüze görüşmeyin. TC kimlik numaranızı, adresinizi, telefon numaranızı yabancılarla paylaşmayın. Yabancılarla web kamera kullanarak konuşmayın.
YABANCILARA DİKKAT: Tanımadığınız kişilerin internetteki arkadaşlık tekliflerini reddedin. Oyunlara, aktivitelere, yarışmalara katılmadan önce mutlaka ailenize ve öğretmeninize danışın.
ANTİ CASUS YAZILIM KULLANIN: Key logger programı, internette attığınız tüm adımları tek tek izler. Bu sinsi program, tüm klavye hareketlerinizi, bilgilerinizi haberiniz olmadan çalar ve program sahibine gönderir. Key loggerlara karşı etkili olan anti-casus yazılımları kullanın.
OLTAYA GELMEYİN: İnternet ortamındaki hırsız ve yankesicilere dikkat edin. Kötü niyetli kişiler şifrenizi, banka bilgilerinizi, kişisel bilgilerinizi "oltalayarak" çalabilir. Bir bankanın ya da finans kurumunun internet sitesini taklit ederek size bir eposta gönderirler ve kişisel bilgilerinizi isterler. Böyle bir e-posta alırsanız kesinlikle cevaplamayın. Güvenmediğiniz ve bilmediğiniz sitelerden alışveriş yapmayın.
TRUVA ATI SİNSİDİR: "Truva atı" sinsi bir programdır. Kaleyi içeriden fethetmek için kılık değiştirerek içeri girmiş askerlere benzer. Önce kendisini masum bir müzik, film ya da oyun dosyası olarak tanıtır ve kabul ettiğinizde bilgisayarınızın yönetimini sinsice ele geçirir. Bilgisayarınız başka programların kölesi haline gelir, onların isteklerini yapar. Güvenli olmayan ve bilmediğiniz sitelere girmeyin.
Görüldüğü gibi teknoloji artık hayatımızın bir parçası. Ancak bu tamamen her yönüyle faydalı olduğu anlamına gelmiyor. Teknolojiyi de, hayatın pek çok alanında olduğu gibi, gerektiği yerde doğru şekilde kullandığımız zaman fayda sağlıyor. Yoksa tahmin bile edemeyeceğimiz zararlara uğrayabiliriz. Bu yüzden teknolojik ürünleri belli bir yaşa kadar anne, baba ve uzmanların kontrolü altında kullanmak bizim için en sağlıklısı…