Muson rüzgarları ve özellikleri nelerdir?

Eğitim Güncel
Muson, bütün yaz boyunca denizlerden karalara; bütün kış boyu karalardan denizlere esen rüzgar sistemidir. Mevsimden mevsime yön değiştirerek düzenli bir şekilde esen bu musonlar, yalnız bulutları mey...
EMOJİLE

Muson, bütün yaz boyunca denizlerden karalara; bütün kış boyu karalardan denizlere esen rüzgar sistemidir.

Mevsimden mevsime yön değiştirerek düzenli bir şekilde esen bu musonlar, yalnız bulutları meydana getiren şartların mevcut olduğu yerlerde görülür.

Muson

Musonlar Asyasında başlıca üç muson sistemi bulunmaktadır, bunlar;

*Hint Musonu

*Japon Musonu

*Malezya Musonu

Hint Musonu :

Muson rüzgarlarının en belirgin olanını teşkil eder. Bu muson yazın Hint okyanusu üzerinde bulunun yüksek basınç alanlarından, Asya kıtasının alçak sahalarına doğru oluşan hava hareketidir. Okyanustan geçerek karaya oluşan bu oluşum içindeki hava kütleleri okyanus üzerinden büyük nem kazanarak karalara fazla yağış oluşumunu sağlar. Bu rüzgarlar Haziran başından ihtibaren esmeye başlar.

Bu oluşumlarla birlikte Hindistan gökyüzü ağır bulutlarla kaplanır, sıcaklığın etkisi ile birlikte de bunaltıcı bir hava hakim olur.Bu havaya diğer hav olayları gökgürlemeleri ve yıldırımlar aşırı yağışlar eklenir. Bu olaylar sonucunda muson patlaması oluşur. Yağışlar saatler ve günler boyu devam edebilir, her taraf sular altında kalabilir. Bu Hindistan için ekonomik anlamda iyi bir netice görünse de, can ve mal kayıpları meydana gelmektedir.

Muson

Hindistan her geçen gün artan büyük nüfusu ile bu yağmurlara muhtaç durumdadır. Musonların beklenen yağışları getirmemesi durumunda kıtlık oluşur. Muson patlamasının en etkili olduğu alan Dekkan Yarımadasının batısında Batı Gatlarda şiddetlidir. Eylül başlarında sağanaklar azalır ve sonlarına doğru yağmur kesilir. Ekim ve Kasım ayları musonarın gerilediği devrelerdir. Kış musonu ise Batı Tükistan, İran ve Afgan yaylalarında oluşan büyük antisiklonların, Hint okyanusu üzerindeki siklon alanlarına doğru yönelmesiyle oluşur. Basınç farkı az olduğunda yaz musonu kadar şiddetli değilidir.

Fakat yinede Doğu Gatlara çarparak bir miktar yağış bırakır.

Malezya Musonu :

Güney Çin, Hindiçini ve Malezyayı tesiri altında bulunduran bu muson tipine bütün olarak Malezya Musonu denir. Yazın Avustralya kıtası üzerinden antisiklondan (bu mevsimde Avustralya kıtası Güney Yarımküresi kışında olduğundan soğumuş ve üzerinde antisiklon teşekkül etmiştir.) Asya kıtası üzerinden fazla ısınmadan meydana gelmiş siklon sahasına doğru esen Malezya musonu, okyanus üzerinden geçtiğinden nemle yüklüdür ve Sibirya’ya kadar geçtiği bütün karalar üzerinde yağış bırakır.

Malezya yaz musonu beraberinde getirdiği Ekvatoral deniz havasının bölgenin tamamında hissettirir.Kış mevsiminde Asya üzerinde yüksek basınç teşekkül ettiğinden (Sibirya Antisiklonu), Bu rüzgarlarla yön değiştirirler ve Asya kıtasından Okyanusa doğru eserler; bu sebepten kurudurlar ve yağış getirmezler.

Japonya Musonu:

Japon musonu, Kuzey Çin, Mançurya ve Japonya’yı tesiri altında bulundurur. Bu sahalar kışın Asya kıtasının soğuk havasını, yazın ise Kuzey Pasifik’in ılık havasını alırlar. Zirakışın Sibirya antisiklonu Asya’nın doğu ve kuzeydoğusunu kaplamış; Aleut alçak basınç sahası ise Kuzey Pasifik ‘in 30-40. enlemler arasını bütünüyle işgal etmiş durumdadır.

Aksiyon merkezlerinin bu durumuna göre kış japon musonu, karadan denize doğru, kabaca kuzeybatı güneydoğu yönünde eser; onun için soğuk ve kuru bir rüzgar karekterindedir. Kış japon musonlarının yağış bıraktıkları tek yer Japonya’nın batı kıyılarıdır.

Çünkü Asya kıtası ile Japonyanın batı kıyıları arasında Japon denizini geçtikleri için nemle yükselmişlerdir. Yazın ise Asya kıtası ısınmış ve bu sebepten dolayı kışın kıta üzerine yerleşmiş olan Sibirya antisiklonunun yerini siklon sahası almıştır.

Buna karşılık kışın daha güneye çekilmiş olan Hawai antisiklonu Kzuzey Pasifik’i kaplayacak kadar sahasını genişletmiştir. Aksiyon merkezlerinin yerlerindeki bu değişiklik, rüzgar yönünün tersine dönmesine sebep olur ve bu defa rüzgarlar, denizlerden karalara doğru, kabaca kuzeydoğu-kuzeybatı yönünde esmeye başlarlar ki, bu da yaz Japon musonudur.

Tropikal hava kütlelerini taşıyan, aynı zaman da denizler üzerinden esen Japon musonunun yaz tipi nemlere çok yüklenmiş olduğundan, özellikle dağ yamaçlarında bol yağışlara imkan verirler.