25 soruda okul korkusu

Eğitim Güncel
Nuran Çakmakçı’nın haberi Başlıca belirtileri sabah saatlerinde görülen mide bulantıları, baş ağrıları, yorgunluk, uyku düzeninde bozukluk… Her 20 çocuktan birinde yani çocukların yüzde 5&...
EMOJİLE

Nuran Çakmakçı’nın haberi

Başlıca belirtileri sabah saatlerinde görülen mide bulantıları, baş ağrıları, yorgunluk, uyku düzeninde bozukluk… Her 20 çocuktan birinde yani çocukların yüzde 5’inde görülebilen okul korkusu, çocuğun okula ilk başladığı zaman da ortaya çıkabilir, ilerleyen zamanlarda da. Psikoloji İstanbul’dan Çocuk ve Ergen Psikoloğu Tolga Erdoğan’la okul fobisini konuştuk .

1-Okul fobisi nedir?

– Okula gitme korkusu olarak tanımlayabiliriz. Çocuk, okulda kendini güvende hissetmeyeceğine inanır ve bu nedenle okula gitmemek için direnç gösterir.

2-Hangi yaşlarda daha sık görülür?

– Genellikle okula başlama çağına gelmiş çocuklarda. Bu okul öncesi eğitim ya da ilköğretim kurumlarına başlarken olabilir.

3-Ne zaman olur?

– Okulların açıldığı dönemlerde daha çok hissederler.

4-Neden olur?

– Her çocuk okula başlamak gibi büyük değişimlere farklı şekilde tepki verir. Bazı çocuklar bu değişimden memnundur ve hiçbir uyum sorunu yaşamaz. Bazı çocuklar içinse anne-babadan uzaklaşmak, kalabalık bir yerde bulunmak, ebeveynlerinden farklı yetişkinlerin sorumluluğunda olmak büyük bir korku kaynağıdır.

5-Ne kadar sürer?

– Çoğu çocuk okullar açıldıktan sonraki ilk bir ay içinde sorunu çözmüş olur. Ancak bazıları için biraz daha  uzun sürebilir.

 6-Sabahları görülen karın ağrısı, mide bulantısı gibi şikayetler okul fobisinin belirtileri olabilir mi?

– Bu tür fiziksel şikayetler için korkunun sonucu diyebiliriz.

7-Bu tür tepkiler veren çocuğa nasıl davranılmalı?

– Ebeveynlerin sakin ve anlayışlı olması faydalı olur. Kaygı ve korku ne kadar bulaşıcıysa rahatlık da o kadar bulaşıcıdır. 

8-Daha çok hangi çocuklarda yaşanır?

– Ancak bazı anne babalar çocuklarının güvenliği konusunda fazla kaygılıdır ve bu nedenle çocuklarını yalnız bırakmak istemezler. Bu durum çocuğun, anne ve babadan uzaklaştığı anda kendini tehlikede hissetmesine neden olur. Bu şekilde büyüyen çocukların okul korkusu yaşama ihtimali yüksektir. Ayrıca travmatik yaşantıları olan çocuklarda da buna benzer korkular daha sık görülür.

9-Başka ne tür belirtileri olabilir?

– Okula gitmekten korkan çocuklar genellikle bunu açıkça ifade eder. En açık belirti budur. Ayrıca huzursuzluk, okula gitme saatinde artan agresyon, karın ağrısı, mide bulantısı gibi bedensel yakınmalar, uyku problemleri ve kötü rüyalar, okul korkusunun belirtileri arasında sayılabilir.

10-Ara sınıflarda görülür mü?

– Evet ama burada korkunun altında yatan şey genellikle bir yaşam olayıdır. Kayıp, boşanma, taşınma, ağır bir hastalık, daha önce okul arkadaşları veya öğretmenleriyle yaşamış olabileceği bazı şeyler çocukların ara sınıflarda okul korkusu geliştirmesine yol açabilir.

11-Peki ilerleyen yaşlarda?

– Aynı sebepler geçerli çünkü çocukların hayatındaki büyük değişimler önemlidir.  

12-Peki böyle durumlarda yine sakin olmak yeterli mi?

– Evet, sakin ve kararlı olmak sorunun çözümündeki en önemli anahtar. Ayrıca bu dönemde,  “Ben de okula ilk gittiğimde biraz korkmuştum, böyle durumlarda bazen hepimiz korkarız, nasıl hissediyorsun?” gibi ifadeler kullanmak çocukların rahatlamasına ve anlaşıldıklarını hissetmelerine yardımcı olur.

13-Öğretmenler nasıl yaklaşmalı?

– Benzer şeyler öğretmenler için de geçerli. Rahat, iletişime açık ve güler yüzlü görünmek çocukların kendilerini güvende hissetmesine yol açar. 

14-Çocuk istemiyorsa o gün yine de ısrarla okula götürmeli mi?

– Bu sorunun cevabı çocuğun yaşına göre değişir. Eğer 3-4 yaşlarında ve okula gitme konusunda fazlasıyla tepkili bir çocuktan bahsediyorsak, okul başlangıcını bir dönem ya da bir yıl ertelemek tercih edilebilir. Zorunlu eğitime başlayacak bir çocuktan bahsediyorsak kararlı bir tavır sergilemek ve sorunun zaman içinde birlikte çözülmesi için çaba göstermek gerekir.  

15-Çocuk okula kadar geldi, kapıdan dönmek istiyor. Ne yapmalı?

– Sakinlik, güler yüz yapılması gereken ilk şey. Okulla ilgili çocuğu korkutan şeyin ne olduğunu ifade etmesine yardımcı olmak bir diğer önemli adım. Ders bitene kadar orada onu bekleyeceğinizi de söyleyebilirsiniz. 

16-O sınıftayken, istiyorsa dışarıda onu beklemeli mi?

– Çocuğun kendini güvende hissetmesi için böyle yöntemler düşünülebilir. Ancak planlaması iyi yapılmalı. Aylarca okul kapısında bekleyen anne ve babalar olabiliyor çünkü.

17-Ödül veya ceza işe yarar mı?

– Ödül veya ceza kısa vadede sorunları çözüyormuş gibi görünür ama uzun vadede sorunları sadece ertelediğini ve daha büyük sorunların ortaya çıkmasına neden olduğunu görürsünüz.

18-Sert ve otoriter bir öğretmen bu fobinin gelişmesinde etkili midir?

– Evet.

19-Okula uyum gösteremeyen çocuklarda bu fobi sonradan gelişebilir mi?

– Arkadaşlarıyla ilişki kurmakta zorlanan, derslerde kendini başarısız hisseden çocuklar zamanla okula gitme isteğini kaybedebilir. Böyle durumlarda anne-baba ve öğretmenlerin eleştirel bir tavır yerine destekleyici bir yaklaşım göstermesi gerekir. Özellikle sınıfta yapılacak grup çalışmaları, çocuğa verilecek küçük sorumluluklar bu tür sorunların çözümünde anahtar niteliğindedir.

20-Okula uyum sağlaması için ne yapılmalı?

– Çocuğun sınıfta kendini değerli ve başarılı hissetmesini sağlayacak her tür çalışma sorunun çözümüne yardımcı olacaktır. Grup çalışmaları, küçük sorumluluklar, oyun saatleri vb. her şeyin faydası olabilir.

21-Sınıf arkadaşları etkiler mi?

– Çocuklar oyun çağında okula başlar. Bu nedenle çocukların temel motivasyonu okulda bir şeyler öğrenmekten çok arkadaşlarıyla oyun oynamaktır. Okuldaki çocuklar bir arada ne kadar güzel vakit geçirirse, çocukların sorunlarını çözmeleri de o kadar kolaylaşır.

22-Okul değiştirmek çözüm mü?

– Hayır. Ancak okuldaki koşullar çocuğu çözümsüz bir noktaya getirdiyse ve bir şeylerin iyi olabileceğine dair inanç kaybolduysa düşünülebilir.

23-Bu korku bulaşıcı mıdır?

– Ailede okula gitme konusunda sıkıntı yaşamış birinin daha olması da (bir kardeş, yakın akraba, hatta anne-baba) çocuğun da okul korkusunu yaşamasını tetikleyebilir. Okul hakkında bilgisi az olan çocuk etrafındaki (güvendiği-sevdiği) insanların deneyimlerine inanacak ve kabul edecektir. 

24-Komşular ve aile büyükleriyle durumu paylaşmalı mı? Onlar bu konuda çocukla konuşmalı mı?

– Çocuğun okul korkusunu saklamak, korkuyla birlikte utanmayı da beraberinde getirir.
Çocuk, ayıplanmakta olduğu duygusuna kapılır ve bu da sorunun büyümesine neden olur. Aile ve sosyal çevre durumu büyütmeden destekleyici bir tavır
içinde olmalı.

25-Okul fobisi yaşanmaması için neler yapmalı?

– Bir anda ortadan kaybolmayın, çocuğun ayrılma kaygısı daha da artar. Sınıf ya da koridorlarda uzun süre beklemeyin. Gideceğinizi çocuğunuza söyleyin. Eğer sabah ağlamaları iki haftadan daha uzun sürerse, öğretmeniyle konuşun. Şüpheleriniz varsa profesyonel yardım almak konusunda çekinmeyin.

Hürriyet