Ukrayna’nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Yuriy Sergeyev, Rusya’nın ülkesine müdahalesiyle ilgili BM’nin temel ilkelerinin korunması çağrısında bulunarak, BM Güvenlik Konseyi’nden (BMGK) Rusya’yı durdurmak için elinden gelen her şeyi yapmasını ve bölgeye uluslararası gözlemci yerleştirilmesini istedi.
BMGK üyeleri, Rusya Parlamentosu’nun üst kanadı Federasyon Konseyi’nin, Rus ordusunun Ukrayna sınırlarında görev yapmasına onay vermesinin ardından Ukrayna’nın ”acil toplantı” çağrısıyla bölgedeki son gelişmeleri değerlendirmek üzere dün öğleden sonra uzun bir ”konsültasyon toplantısı” gerçekleştirdi.
Ban Ki-mun Putin’i aradı
Toplantı sırasında, BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i telefonla arayarak, acilen Kiev’le doğrudan bağlantıya geçmesini istedi.
BMGK’daki toplantıya, henüz başında Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vitali Çurkin’in karşı çıkması nedeniyle 10 dakikalığına ara verildiği duyuruldu. Toplantı bu nedenle 2 saatlik gecikmeyle başladı. Daha sonra BMGK’nın Ukrayna konusundaki ”konsültasyon toplantısı”nın açık şekilde yapılmasını isteyen ABD’nin teklifi kabul edildi. Bir süre ”açık” yapılan BMGK üyelerinin görüşmesi, daha sonra tekrar ”kapalı” olarak devam etti.
Toplantıda konuşan BM Genel Sekreter Yardımcısı Jan Eliasson, ”Her türlü itilafa barışçıl çözüm bulmamız gerekir” mesajı verirken, toplantının ”açık” bölümünde söz alan Ukrayna’nın BM Daimi Temsilcisi Yuriy Sergeyev, bir BMGK üyesi tarafından ”vahşice” tehdit edilen BM’nin temel ilkelerinin korunmasını ve bölgeye uluslararası gözlemcilerin yerleştirilmesini istedi.
Sergeyev, ”bütün üye ülkelere, BM’nin Ukrayna ulusu ile dayanışma göstermesi için ülkenin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumaya çağırıyorum” ifadesini kullandı.
Büyükelçi Sergeyev, 15 bin Rus askerinin Kırım’da olduğunu ve bölgenin bir kısmını işgal ettiğini belirterek, Rusya’nın yasa dışı bir şekilde Ukrayna topraklarına girdiğini aktardı. Sergeyev, BMGK’ya, Rusya Federasyonu’nu durdurmak için her şeyi yapması çağrısında bulundu.
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vitali Çurkin ise Ukrayna’nın sanki egemen bir devlet değilmiş gibi hareket ettiğini belirterek, bu ülkenin iç işlerine yönelik eleştirilerde bulundu.
Çurkin, Kiev’deki yeni hükümetin ”radikaller”e yakın olmaması ve ”bu tür hareketler”in Rusya Federasyonu’nun uzak durmaya çalıştığı çok zor gelişmelere neden olabileceğini bildirdi.
Toplantının ardından gazetecilere açıklamalarda bulunan Lüksemburg’un BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Sylvie Lucas, üye ülkelerin Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün önemine dikkati çektiğini belirterek, bölgede tansiyonun düşürülmesi için uluslararası gözlemcilere ihtiyaç olduğunu ifade etti.
BM Genel Sekreter Yardımcısı Eliasson: ”BM Şartı rehberimiz olmalı”
BM Genel Sekreter Yardımcısı Jan Eliasson ise Kırım’da, havaalanları, iletişim kurumları, kamu kuruluşları ve bölgesel parlamento binası gibi önemli alanların kimliği belirsiz silahlı kişilerce bloke edilmesinin sürdüğünü vurguladı.
Yeni Kırım Başbakanı Sergei Aksenov’un Putin için ”cazip” bir bildiri yayımladığına değinen Eliasson, bildiride Kırım Özerk Cumhuriyeti topraklarında barış ve huzurun sağlanmasında yardımcı olunacağının aktarıldığını söyledi. Eliasson aynı bildiride, Aksenov’un, ”geçici olarak” Kırım’ın güvenliğini kontrol altına alacağını bildirdiğini, bütün güvenlik güçlerinden, Kiev’e değil, kendisine bağlı kalmalarını istediğini kaydetti.
”BM olarak misyonumuz barışçıl yerleşimler” diyen Genel Sekreter Yardımcısı Eliasson, ”bunu kabul ettirmek için serin kanlı kafalara ihtiyaç var” ifadesini kullandı.
BM Genel Sekreteri’nin, Rusya Devlet Başkanı Putin’le konuşmasını hatırlatan Eliasson, Genel Sekreter’in mevcut krizi çözmek için ilgili tüm taraflara sakin olmaları ve diyalog çağrısında bulunduğunu bildirdi.
Eliasson, BM Genel Sekreteri’nin Kırım’daki gelişmeler dahil, Ukrayna’daki hızlı ve ciddi bir şekilde gelişen olayları takip ettiğini ve durumun derinleşmesinden endişe duyduğunu vurguladı.
Eliasson, ”BM Şartı birincil rehberimiz olarak bize hizmet etmelidir” diye konuştu.
Grant: ”Rusya’nın işgale bir açıklaması yok”
İngiltere’nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçisi Mark Lyall Grant de yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın yeni hükümetine tam destek verdiklerini belirterek, ülkesinin Ukrayna’nın siyasi bağımsızlık ve toprak bütünlüğünün tartışma konusu dahi olamayacağı düşüncesini taşıdığını söyledi. Grant, BMGK’daki toplantıda, Rusya’nın, Ukrayna’yı işgaliyle ilgili hiçbir açıklamada bulunmadığını belirtti.
Power: BM ve AGİT’ten de olmak üzere, Ukrayna’ya uluslararası gözlemciler gönderilmeli
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Samantha Power da ülkesinin Ukrayna’daki yeni hükümeti desteklediğini dile getirerek başladığı konuşmasında, Rus işgalinin Ukrayna’nın bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü ihlal ettiğini aktardı.
ABD Başkanı Barack Obama’nın dediği gibi müdahalenin büyük bir hata olacağını dile getiren Power, söz konusu işgalin uluslararası hukukun ihlali olduğuna dikkati çekerek, bütün Rus kuvvetlerinin geri çekilmesini istedi.
Power, askeri güç kullanmanın bu krize hiçbir zaman cevap olamayacağını kaydetti.
Rusya’nın çeşitli iddialarla Ukrayna’daki azınlık gruplarına karşı eylem ve tehditlerde bulunduğunu belirten Power, bu ülkenin doğrudan Ukrayna hükümeti ile bağlantıya geçmesini istedi. Power, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ve BM’nin görevlendirileceklerin de aralarında olacağı uluslararası gözlemcilerin Ukrayna’ya gönderilmesi gerektiğini bildirdi.
Kırım Türkleri BM önünde Rusya’yı protesto etti
Aralarında New York’ta yaşayan Kırım Türklerinin da olduğu bir grup, BM’nin önünde bir gösteri düzenledi. Kırım ve Ukrayna bayrağı taşıyan göstericiler, Rusya’nın Kırım’a müdahalesini protesto ettiler.
NATO olağanüstü toplanacak
NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, İttifak’ın karar organı Kuzey Atlantik Konseyi’nin Ukrayna’daki son gelişmeler nedeniyle bugün olağanüstü toplanacağını açıkladı.
Rasmussen, Twitter mesajında, “NATO müttefikleri Ukrayna’daki son derece ciddi durum nedeniyle yakın koordinasyon içinde. Kuzey Atlantik Konseyi yarın (bugün) toplanacak ve bunu NATO-Ukrayna Komisyonu takip edecek” dedi.
Rasmussen, “Rusya (Kırım’daki) kendi kuvvetlerinin hareketleri dahil Ukrayna’nın egemenliğine, toprak bütünlüğüne, sınırlarına saygı göstermelidir” uyarısında bulundu.
Bu arada Litvanya Dışişleri Bakanı Linas Linkevicius, Rusya’nın Ukrayna’ya asker gönderme kararı nedeniyle NATO’nun, bir üyeye yapılmış saldırıya İttifak’ın ortak cevap vermesini öngören 4. maddeyi işletmesi gerektiğini savundu.
NATO anlaşmasının 4’üncü maddesi uyarınca güvenlik tehdidi altında bulunduğunu düşünen İttifak üyeleri Kuzey Atlantik Konseyi’ni olağanüstü toplantıya çağırabiliyor ve karar için oybirliği gerekiyor.
Halen Rusya’da bulunan Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç döneminde NATO üyeliği hedefinden vazgeçse de Ukrayna, 1997’de imzaladığı Özel Ortaklık Anlaşması’yla İttifak’la birçok alanda işbirliği yapıyor.
Acil yardım talebi
Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrey Deşitsa, ülkenin toprak bütünlüğünün korunmasına yönelik tüm imkanların kullanılması meselesini ele almak için AB, ABD ve NATO’ya yardım talebinde bulunduğunu kaydetti.
Deşitsa, bugün Avrupa Birliği ve ABD’li temsilcilerle bir görüşme gerçekleştirildiğini ve bu temsilcilere bununla ilgili yazılı taleplerini ilettiklerini kaydederek, bir de ülkenin toprak bütünlüğü ve halkının, ayrıca yüksek önem arz eden ülkedeki nükleer santrallerinin korunması için tüm imkanların kullanılması meselesini ele almak üzere NATO’ya mektuplarını ilettiklerini başvurduğunu belirtti.
Deşitsa, ayrıca çeşitli devletlerin yöneticileri ve partnerlerinin Ukrayna’ya gelerek, “ülkede milli ve etnik azınlıklara karşı şiddetin olmadığını” görmelerini isteyerek, Ukrayna’nın bu sorunu barışçıl yolla çözülmesinden yana olduğunu ve provokasyon ve güç kullanmaya müsaade etmemeleri gerektiğini vurguladı.