Bağımsızlık sadece Kürtlerin kararıyla olmaz

Ülkeler
“Kürtler, Kerkük’ü alarak ekonomik bağımsızlığı kazandılar.” Londra merkezli Irak Enerji Enstitüsü’nün kurucusu ve direktörü Luay Hatip’e göre Kürtler için ekonomik bağımsızlık tamam. Al Jazeera...
EMOJİLE

“Kürtler, Kerkük’ü alarak ekonomik bağımsızlığı kazandılar.” Londra merkezli Irak Enerji Enstitüsü’nün kurucusu ve direktörü Luay Hatip’e göre Kürtler için ekonomik bağımsızlık tamam. Al Jazeera’ye konuşan Luay Hatip, Kerkük’ün ele geçirilmesiyle Kürtlerin petrol ihracatının ikiye katlanacağını ve bunun da onlara bağımsızlık için yeterli mali gücü vereceğini söylüyor.

Kerkük’ten Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı yoluyla günde 200-250 bin varil ihracat yapılıyordu. Bu boru hattı IŞİD saldırıları nedeniyle marttan beri kullanılmıyor. Kürt Bölgesi’nden ihracat şu anda günlük 125 bin varil düzeyinde. Bir ay içinde 250 bin, yıl sonunda da 400 bin varile çıkarılması hedefleniyor. Kürtler, Kerkük petrolünü de ihraç edeceklerini açıkladı. Bunun için de Kerkük-Yumurtalık’ı saf dışı bırakacak bir boru hattı yapılacak. Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı, IŞİD’ın saldırıları nedeniyle marttan bu yana kullanılmıyor. Hattın bir kısmı da şu anda IŞİD’in kontrolündeki bölgelerden geçiyor.

Luay Hatip’e göre konu siyasi bağımsızlık olunca, bu sadece Kürtlerin kararıyla olmaz, bu Türkiye ve İran’ın da kararı:

“Türkiye, bağımsız bir Kürt devletine nasıl bakar? Şu anda hepimizin bildiği gibi Türkiye, Kürtlerle stratejik bir ilişki kurarak ekonomik anlamda bağımsız bir Kürdistan’ın oluşumundan yanaydı. Buradaki soru şu ‘Bu politika siyaseten bağımsız bir Kürdistan için de devam eder mi? Bu, Türkiye’deki Kürtleri nasıl etkiler?’ İran’da da 5 milyon Kürt var. Kürtler ‘Biz kimsenin iç işlerine karışmayız’ deseler de ülke siyasi ve ekonomik anlamda güçlendikçe etkilerini artırabilirler. Bu nedenle Kürtlerin tam bağımsızlığı bölgesel bir karar. Zayıf bir Irak ve Suriye varken bu Türkiye’nin ve İran’ın kararına bağlı olur.”

“Kerkük’te Sunni Araplar ve Kürtler arasında gerilim yaşanabilir”

Hatip, şu anda bağımsızlık için doğru zaman olmadığını düşünüyor. Irak Enerji Enstitüsü Direktörü Luay Hatip’e göre Irak’ta herkes teröre karşı mücadele için birleşmeli.

Luay Hatip ayrıca Kerkük’te önümüzdeki dönemde gerilimin artabileceği uyarısı yapıyor:

“Kürtler Kerkük’ü ele geçirdi ama Sünni Arapların yoğunlukta olduğu bölgeyi alarak yeni bir cephe açtılar. Yakın zamanda bir sorun olmayabilir ama gelecekte gerilim artabilir. Şii Arapların olduğu bir bölgeyi ele geçirmediler, o nedenle Sünni Araplar ve Kürtler arasında sorun yaşanabilir.”

“IŞİD karaborsada petrol satarak günde 1 milyon dolar kazanır”

Luay Hatip, IŞİD’in ele geçirdiği petrol sahalarıyla savaş ekonomisi yarattıklarını anlatıyor, bir günde 1 milyon dolar kazanabileceklerini söylüyor:

“IŞİD geçen hafta Suriye’nin en büyük petrol sahası al-Omar’ı ele geçirdi. Burası savaştan önce günde 75 bin varil petrol üretiyordu. Şimdi üretim 10-30 bin varil arasında. Bu petrol, karaborsada satılsa çok fazla para kazandırır. Irak’ta da Ajil petrol sahası IŞİD’in elinde. Burada da günlük 28 bin varil üretim oluyor. Şu anda kontrollerinde petrol boru hatları, petrol tankları ve rafineri var. Günde 1 milyon dolar kazanabilirler.”

“Yeni Irak inşa ediliyor”

Luay Hatip artık yeni bir Irak inşa edildiğini ve herkesin de bunun farkına varması gerektiğini söylüyor. Hatip, Irak’ın geleceği ile ilgili üç senaryo olduğunu anlatıyor:

“Şu anda üç devlet oluşmuş durumda. Buradaki soru gelecekte hangi formatın olacağı. Birinci senaryo, bütün tarafların biraraya gelmesiyle teröre savaş açılması ve Irak’ın bütünlüğünü koruması. Bunun  için askeri güç yeterli olmaz. İstihbarat desteği de gerekiyor. İkinci senaryo, kondefederasyon. Üç ayrı bölgenin tek bir devlet altında buluşması. Üçüncüsü de Irak’ın üç ayrı develete bölünmesi, parçalanması.”

“Irak düşerse, Ortadoğu düşer”

Luay Hatip’e göre en iyi senaryo Irak’ın bölünmemesi, Irak’ın parçalanması daha kötü sorunları gündeme getirebilir. Luay Hatip , “Eğer Irak düşerse, Ortadoğu düşer” diyor:

“Terörizm, yerel bir konu değil. Körfez ülkelerine de burada görev düşüyor. İstihbarat desteği verip, mali yardımın kesilmesi için yardım etmeliler.  Körfez ülkeleri yeni yeni uyanıyorlar. Daha önce IŞİD’e pasif destekleri olmuş olabilir ama  mezhepçilik Irak sınırlarını aşabilir ve Körfez ülkelerini de etkileyebiir. Şu anda bu gruplar ekonomik olarak de kendi kendilerine yeter hale gelmeye başladı ve bu çok alarm veren bir senaryoya işaret ediyor.”

Luay Hatip, büyük petrol sahası ve terminallerin güneyde olması nedeniyle de petrol üretimi konusunda bir sorun yaşanacağını düşünmüyor.