Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (CICA/AİGK) Dördüncü Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi, Çin’in Şanghay kentinde başladı.
Zirvenin açılışı öncesi Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, üye ve gözlemci ülkelerin temsilcilerini karşıladı. Karşılama töreninin ardından CICA/AİGK üyesi liderler aile fotoğrafı çektirdi.
Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, zirvenin açış konuşmasında Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Soma’daki facia nedeniyle gelemediğini belirterek, Cumhurbaşkanı Gül’ün selamlarını iletti.
Davutoğlu, CICA/AİGK’nin Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in akıl hocalığında kurulduğunu hatırlatarak, 2002’den bu yana kurumsallaşarak kısa sürede büyüdüğünü anlattı. Organizasyonun kapsadığı coğrafyanın genişlediğini söyleyen Davutoğlu, dönem başkanlığını organizasyonun “batısındaki noktadan, doğusundaki önemli bir ülkeye” devretmekten onur duyduğunu söyledi.
Davutoğlu, geçmişte organizasyonun geniş işbirliğine vurgu yaparak, “CICA 4 milyardan fazla insanın yaşadığı bir coğrafyada güvenlik işbirliği kurmayı hedefliyor” dedi.
Türkiye’nin dönem başkanlığı
Davutoğlu, kurucu üyelerden Türkiye’nin, başından bu yana organizasyona güçlü destek verdiğini belirtti.
Asya kıtasının enerjisi, dinamizmi ve genç nüfusuyla şaşırtıcı şekilde küreselleşen dünyada yeniden doğduğunu ifade eden Davutoğlu, Asya’nın hızla gelişerek insanlara müreffeh bir hayat sunduğunu söyledi.
Davutoğlu, bu sürecin kendilerini terör, organize suçlar, insan kaçakçılığı gibi birçok sınamayla karşı karşıya bıraktığını vurguladı.
Türkiye’nin dönem başkanlığı dönemindeki faaliyetlere ilişkin bilgi veren Davutoğlu, Türkiye için çok taraflı işbirliği ve diyaloğun artırılmasını “bir öncelik” olarak niteledi.
Davutoğlu, Türkiye’nin dönem başkanlığında güven artırıcı önlemlerin 5 alanda yoğunlaştığını belirterek, bu başlıkları siyasi-askeri, ekonomi, çevre, insani ve terör ve insan kaçakçılığı olarak sıraladı.
Dışişleri Bakanları seviyesinde 2 yılda bir toplantı yapıldığını söyleyen Davutoğlu, bu toplantıların CICA/AİGK ile ilgili faaliyetlerin derinlemesine incelenmesini sağladığını belirtti. Davutoğlu, Türkiye’nin dönem başkanlığında üst seviyede 16 komite toplantısının yanı sıra 3 iş forumu ve birçok seminer yapıldığını hatırlattı.
Askeri-siyasi konulara önem verdiklerinin altını çizen Davutoğlu, bu konuda yaptığı katkılardan ötürü Kazakistan’a teşekkür etti. Davutoğlu, bu süreçte “yeni sınama ve tehditler” başlığı altında çeşitli çalışmalar yapıldığını belirterek, terör, uyuşturucu kaçakçılığı, organize suçlar, insan kaçakçılığı, doğal afetler ve salgın hastalıklar gibi konulara odaklanıldığını anlattı.
Ekonomik konulara da özel bir önem verdiklerinin altını çizen Davutoğlu, Türkiye’nin dönem başkanlığını devraldığı dönemde küresel ekonomik krizin etkisinin oldukça yoğun bir şekilde hissedildiğini hatırlattı. Davutoğlu, küresel mali krizden en çok etkilenenlerin KOBİ’ler olduğunu, bu süreçte Asya ekonomilerinin “belkemiği” olan bu şirketleri teşvik etmeye odaklandıklarını kaydetti.
Yeni dönem vizyonu
CICA/AİGK’nin 24 üye ve 9 gözlemci ülkeyle Asya coğrafyasının yüzde 90’ını kapsadığını belirten Davutoğlu, organizasyonun kabiliyetlerinin artırılması hususunda Türkiye’nin vizyonunu anlattı. Davutoğlu, bu minvalde “CICA’nın dönüşümünün hayati önem taşıdığını” vurguladı.
Bunun ilk adımının Kazakistan’nın Almatı kentinde bulunan CICA sekreteryasının başkent Astana’ya taşınması olduğunu belirten Davutoğlu, bu hususun Astana’da yerleşik bulunan üye ülke Büyükelçileri sayesinde “Daimi Konsey” kurulmasına yardımcı olacağını ifade etti.
Davutoğlu, yeni yapılanmanın üye ülkeler arasındaki istişare mekanizmasını genişleteceğinin altını çizerek, bölgesel güvenlik mimarisinin gelişen gereksinimleri karşısında CICA’nın güçlendirilmesine katkı yapacağını dile getirdi.
CICA Şanghay zirvesinin barış, istikrar ve işbirliği adına bir dönüm noktası olacağına inandığını kaydeden Davutoğlu, Çin’in dönem başkanlığı süresince üye ülkeler ile yakın işbirliği içinde CICA’nın kalkınması için gereken çabayı sürdüreceği konusunda emin olduğunu belirtti.
Ahmet Davutoğlu, zirve vesilesiyle gözlemci statüden, üye ülke konumuna yükseltilen Katar ve Bangladeş’i de tebrik etti.
Konuşmanın ardından Dışişleri Bakanı Davutoğlu kendi önündeki “Başkan” levhasını alarak Çin Devlet Başkanı Şi’ye teslim etti.
Şi Cinping
Çin Devlet Başkanı Şi de konuşmasının başında CICA/AİGK Türkiye’ye dönem başkanlığı süresince yaptığı katkılardan ötürü teşekkür ederek, Soma’da yaşanan maden faciasında hayatını kaybedenleri unutmadı. Şi, Soma’daki faciada hayatını kaybedenlerden ötürü Türk milletine başsağlığı dileklerini iletti.
İşbirliğini “müzakere yoluyla ülkelerin ve bölgelerin güvenliğinin artırılması” olarak tanımlayan Şi, “gücün bilek kuvveti değil, beraberlik ile olacağını” söyledi.
Şi, konuşmasında “samimi ve derinlemesine müzakerelerle karşılıklı stratejik güvenin artırılması, endişelerin azaltılması, ortak noktaların bulunup ayrılıkların çözülmesi ve ilişkilerin barış içinde sürdürülmesi” çağrısı yaptı.
Asya’daki sorunların Asya halkı tarafından çözülmesinden yana olduklarını belirten Şi, “Asya’nın güvenliğinin korunmasından Asya sorumludur” dedi.
Şi, Asya halkının işbirliğini artırarak bölgede barış ve istikrarı sağlama gücüne sahip olduğunu sözlerine ekledi.
AİGK/CICA tarihinde en fazla liderin katıldığı zirvede 11 devlet başkanının yanı sıra birçok üst düzey yetkili bulunuyor. Zirvede Rusya, İran, Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Moğolistan, Pakistan, Tacikistan, Özbekistan ve Sri Lanka’dan devlet başkanı seviyesinde katılım gözlenirken, BM Genel Sekreteri Ban ki-mun da zirve kapsamında görüşmelerde bulunuyor.