İsviçre’deki HSBC Bankası’nın, zengin müşterilerinin milyonlarca dolar vergi kaçırmasına aracı olduğu ortaya çıktı. Açıklanan belgelerde, bankaya, Türkiye’den giden parayla ilgili bilgiler de var. Buna göre Türkiye bağlantılı 3105 kişi bankaya 3.5 milyar dolar yatırdı, bu kişilerin yüzde 41’i Türkiye vatandaşı.
Farklı ülkelerden 140 araştırmacı gazetecinin ortak çalışmasıyla yayınlanan belgelere göre, HSBC Bankası, dünyanın birçok ülkesinden binlerce zenginin vergi kaçırmasına aracılık etti.
Banka, zenginlere vergi kıyağı yapmakla kalmayıp, dünyanın en kirli savaşlarında kullanılan silahların satılmasına aracı oldu.
HSBC’nin vergi ve kaçakçılık işlerine aracı olduğu kişiler arasında dünya çapında aranan suçlular, yolsuzlukla suçlanan politikacı ve işadamları, Afrika’da çocukları savaştıran savaş ağaları, siyasetçiler ve ünlüler bulunuyor.
Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) açıklamasında, “HSBC, Afrika’daki çocuklar askerlere havan topu satan silah kaçakçıları, üçüncü dünya ülkelerini yöneten diktatörler ve kanlı elmas kaçakçılarıyla iş yaparak kar sağlamış” denildi.
Türkiye bağlantılı hesaplarda 3,5 milyar dolar
ICIJ’in açıkladığı belgelere göre HSBC’de toplam 3105 Türkiye ile bağlantılı müşteriye ait 4584 banka hesabı bulunuyor. ICIJ, bu müşterilerden yüzde 41’inin Türkiye pasaportu bulunduğunu belirtiyor. Türk hesaplarda toplam 3,5 milyar dolar para bulunuyor. En büyük hesapta 263,7 milyon dolar bulunuyor. ICIJ’in sitesindeki grafiğe göre 1996-2000 arası hesaplardaki aktivitede bir durgunluk gözlenirken 2000-2006 arasında hesap aktivitesinin hızlı bir şekilde arttığı gözleniyor.
Interpol’ün aradığı suçlu da Interpol’ün başkanı da listede
Listedeki dikkat çeken ayrıntılardan biri ise HSBC’nin hem Interpol’ün aradığı bir kaçakçı hem de Interpol’deki üst düzey yetkilinin kirli işlerine aracı olması. Interpol’ün en çok arananlar listesinde bulunan elmas kaçakçısı Mozes Victor Konig ve Kenneth Lee Akselrod’un da HSBC’de banka hesabı bulunuyor. Ayrıca Interpol’e bağlı Daha Güvenli Bir Dünya Vakfı Başkanı Elias Murr’un da HSBC’de 42 milyon dolarlık hesabı var.
Çocuk askerlere silahın hesabı
HSBC’de hesabı bulunan en tartışmalı isimlerden biri Katex Mines Guinee (Katex Mayınları) .. 2003’teki bir BM raporuna göre Katex Mayınları şirketi, Gine Savunma Bakanlığı’nın kontrolündeki bir silah şirketi. BM raporu, bu şirketin 2003’teki iç savaşta Liberya’daki çocuk askerlere silah sattığını ortaya koymuştu. BM raporu 2003’te yayınlanıp, şirketin çocukları silahlandırdığı ifşa edilmişken sonraki 3 yıl boyunca Katex Mines’ın HSBC’deki hesabında 7,14 milyon dolar biriktiği dikkat çekiyor.
Raporda öne çıkanlar
HSBC’nin İsviçre şubesi, ismi genellikle silah kaçakçılığı, kirli elmas ticareti ve rüşvetle anılan isimlere hizmet verdi. İngiltere merkezli banka ayrıca, eski Mısır lideri Hüsnü Mübarek, eski Tunus Cumhurbaşkanı Zeynel Abidin Bin Ali ve Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed yönetimleriyle çalıştı.
HSBC’nin İsviçre bankalarında hesapları bulunan kişiler arasında İngiltere, Rusya, Ukrayna, Gürcistan, Kenya, Romanya, Hindistan, Lihtenştayn, Meksika, Lübnan, Tunus, Kongo, Zimbabve, Ruanda, Paraguay, Cibuti, Senegal, Filipinler ve Cezayir’in eski ve şimdiki politikacıları yer alıyor.
Banka, sürekli olarak hesap bilgilerinin ulusal otoritelerle paylaşılmayacağına dair müşterilerine güvence verdi. Hesap bilgileri, müşterilerin kendi ülkelerindeki vergi otoritelerine açıklanmadı. Hatta banka çalışanları, müşteriyle görüşerek ülkelerinde vergi vermeyecekleri miktarları belirledi. Görüşülen konular arasında hesapların, vergi kaçırmayla mücadele etmek için Avrupa genelinde 2005’te yürürlüğe giren tüzük Avrupa Tasarruf Yönergesi kapsamına alınmaması için denizaşırı ülkelerde tutulması da vardı.
Aljazeera’nın icij.org kaynaklı haberine göre ortaya dökülen belgelerde, ünlü fubolcu Diego Forlan, Formula 1’in efsane pilotlarından Michael Schumacher, Ürdün Kralı 2. Abdullah, Fas Kralı, Suudi Arabistan prensi Bender, ünlü model elle MacPherson gibi isimler var. Ayrıca Çin’de 1989’daki Tiananmen Meydanı katliamının baş sorumlularından Çin Başbakanı Li Pen’in kızı Li Şiaolin, Hong Kong Yüksek Mahkemesi’nden yargıç Joseph Fok, İngiltere Kraliçesi İkinci Elizabeth’in kuzeninin eşi de HSBC üzerinden vergi kaçırmış.
Ürdün Kralı 2. Abdullah
Ürdün Kralı II. Abdullah 2006’dan bu yana HSBC müşterisi. 2004’te sarayın kıdemli çalışanlarından birinin adına açılmış bir hesabın da Kral Abdullah’la bağlantısı var. Bu hesaba bağlanmış üç farklı hesap daha bulunuyor. 2006-2007 döneminde hesaptaki para 41,8 milyon dolardı. Sızan belgelerde Kral Abdullah’ın, başkası adına açılmış bu hesapla ilişkisinin ne derece olduğu belirtilmemiş.
Suudi Prens Bandar
Prens Bender, Haziran 1999’da HSBC müşterisi oldu ve dört hesapla bağlantısı var. Bunlardan 2005’te açılan “Kafinvest İşletme Limitedi” hesabı Bandar’a ait. Diğer üç hesapta 2006-2007 yılları arasında bulunan para 15,6 milyon dolar. Üç hesaptan ikisi 2000 yılında kapandı, birinde ise sıfır bakiye var.
Rami Mahluf
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esed’in kuzeni Mahluf’un HSBC’deki en az 18 hesapla bağlantısı var. Bu hesapların da toplam değeri 27,5 milyon dolar olan 14 farklı hesapla bağlantısı bulunuyor. (2006-2007 yılları arasında) 14 hesaptan üçü Mahluf’a ait. Bu hesaplardan, Polter A.Ş. ve Lorie Limited Şirketi, 1999’da açıldı 2004’te kapandı. Drex Teknolojileri A.Ş., Lüksemburg’ta kayıtlı. 2012 yılında ABD, Kanada ve AB tarafından yaptırım uygulanmış.
Elle MacPherson
Avustralyalı model Elle MacPherson’un, HSBC’de açılmış yedi hesapla bağlantısı var. Bunlardan beşi MacPherson’a ait. Diğer iki hesap “Elle MacPherson Sermaye A/C” ve “Elle MacPherson Gelir A/C” adlarıyla açılmış. Ancak bu hesaplarla bağlantısının ayrıntıları net değil. 2006-2007 yıllarında yedi hesaptan dördünün toplam 12,2 milyon dolarlık 25 ayrı hesapla ilişkisi vardı. 25 hesaptan üçü MacPherson’a ait ve 2000, 2001 ve 2004 yıllarında kapatılmış.