ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından gizliliği kaldırılarak erişime açılan belgeler arasında yer alan ve 1980’li yıllarda hazırlanmış birçok raporda Suriye’nin terör örgütü PKK’ya her türlü desteği sağladığı belirtildi. 1980’lerin sonuna doğru CIA raporlarında Suriye’nin PKK’ya desteğiyle ilgili bölümlerin giderek arttığı göze çarptı.
CIA’in belgelerinde 1980’lerin başından itibaren ismi geçmeye başlayan terör örgütü PKK hakkında ayrıntılı bilgiler göze çarptı. PKK’nın ideolojik ve örgütsel yapılanmasının da aktarıldığı çok sayıda belge ve raporda örgüte destek olan ülkeler hakkında da bilgi verildi.
CIA belgelerinde İran-Irak savaşının çıkmaza girmesiyle elde ettiği dış yardımlarda artış sağlayan terör örgütü PKK’nın hayatta kalması için geniş boyutta dış desteğe ihtiyaç duyduğu belirtildi. PKK’ya yardım eden ülkelerin başında ise Suriye öne çıktı.
Suriye’nin başkenti Şam’daki ABD Büyükelçiliğinden gelen bilgilere dayanan Haziran 1985 tarihli ‘Çok Gizli’ damgalı bir raporda Suriye rejiminin yapımına 1983 yılında başlanan Atatürk Barajı’ndan dolayı rahatsızlık duyduğu bildirildi.
Raporda, ‘Suriye’nin Türkiye’yi anlaşmazlık yaşadığı konularda baskı altında tutabilmek için PKK’yı desteklediği’ bilgisi yer aldı.
PKK’ye dış destek
CIA, terör örgütü PKK hakkında 26 Ağustos 1985 tarihinde 12 sayfalık bir başka rapor daha hazırladı. Raporda PKK terörünün tarihçesi, örgütün ideolojik yapılanması, Türkiye’nin Kürt meselesine bakışı ve terör saldırılarının yanı sıra PKK’ya yönelik ‘Dış Destek’ başlıklı bölüm dikkat çekti.
Bu bölümde, PKK’ya destek veren ülkeler hakkındaki raporda yer alan bilgilerin büyük çoğunluğunun CIA tarafından erişime açılırken sansürlendiği göze çarptı. PKK’nın Kuzey Irak’ta faal olduğu ve İran tarafından desteklenen Kürt Hizb-i İslami partisi ile ittifak içinde olduğu belirtildi.
Aynı raporda Ankara’nın PKK’ya yapılan dış destek hakkındaki kaygılarına yer verilerek, Suriye’nin yanı sıra Libya’nın da PKK’ya dolaylı olarak destek olduğu bilgisi paylaşıldı.
‘Türkiye’nin haklı gerekçeleri’
CIA’in 12 Şubat 1986’da ‘Suriye Tehdidi’ başlığıyla hazırladığı bir başka belgede de Türkiye ve Suriye arasındaki ilişkiler hakkında bilgiler paylaşılırken, iki ülke arasındaki siyasi farklılıkların her an ‘ciddi bir boyut’ kazanabileceği ifade edildi.
Raporun ‘Terör Sorunu’ başlığını taşıyan bölümünde Suriye yönetiminin Sovyet desteğiyle Kürt ve Ermeniler başta olmak üzere Türkiye karşıtı terör örgütlere yardım ettiğine yönelik Türkiye’nin bilgi aktardığı belirtildi.
Türkiye’nin tezlerinin haklı gerekçeleri bulunduğu vurgulanan raporda, ‘Suriyeliler açıkça Türkiye karşıtlarını barındırıyor ve biz Suriye’nin en azından Türkiye’ye karşı olan terörist faaliyetleri görmezden geldiğine inanıyoruz.’ ifadesine yer verildi.
Raporda ayrıca Suriye’nin Irak’ta da PKK’ya yardım ettiği belirtilerek, ‘Suriye Irak’taki PKK unsurlarına fazlasıyla destek oluyor ve Suriye hükümeti Irak’taki Kürtlerin Türkiye’deki PKK unsurlarına yardım etmesini engellemeyi istese de bunu yapmakta güçlük çekebilir.’ yorumu yapıldı.
‘Her an bozulabilecek ilişkiler’
Türkiye ve Suriye ilişkilerinin geniş bir şekilde incelendiği 14 Şubat 1986 tarihli CIA raporunda, iki ülke arasındaki en önemli meselenin Fırat Nehri üzerine inşa edilen barajlar ve su paylaşımı olduğu belirtildi.
Raporun ‘Kuzey Cephesinde Endişe’ başlıklı bölümünde Suriye’nin terör örgütleriyle olan ilişkisi hakkında, şu görüşlere yer verildi:
‘Suriye’nin terör örgütleriyle olan ilişkileri hakkında bağımsız bilgilerimiz az olsa da Suriye’nin (bu örgütlere olan) desteğinin belirgin olduğunu ve arttığını biliyoruz. Şam, muhtemelen Türkiye karşıtı gruplara olan faal desteğini Türkiye ile olan ikili ilişkilerinde taviz sağlamak için bir koz olarak kullanmayı umut ediyor.’
Suriye’nin Türkiye’ye karşı desteklediği örgütler hakkında da bilgi verilen raporda, Suriye’nin PKK dışında ASALA’ya da destek verdiği belirtildi.
Aynı raporda Suriye’nin Türkiye’ye karşı Yunanistan ve Bulgaristan’la da iyi ilişkiler içinde olduğu belirtilerek. Belgede, ‘Yunan ordusunun bir kısmı Suriye’nin Türkiye’ye karşı ikinci bir cephe oluşturmasını umut ediyor.’ ifadesi dikkat çekti.
Destek giderek artıyor
CIA’in 7 Mayıs 1987’de terörizm hakkında hazırladığı bir başka raporda ise ‘Suriye’nin Kürt Teröristlere Desteği’ başlıklı bölüm Suriye’nin PKK’ya desteğinin arttığını ve bu durumun ABD tarafından da yakından takip edildiğini ortaya koydu.
Raporun giriş cümlesinde, ‘Suriye 1980’lerin başından beri PKK’yı askeri eğitim, sığınak, silah ve para sağlayarak destek oldu.’ bilgisi paylaşıldı.
Suriye’nin PKK’ya finansal destek, askeri eğitim kampları, silah, pasaport ve istihbarat sağladığı hakkında bilgiler içeren raporda, Suriye’nin PKK’yı Türkiye ile ikili ilişkilerde pazarlık için bir koz olarak desteklemeye devam edeceği beklentisi vurgulandı.
Raporda ayrıca Suriye’nin Türkiye ile ilişkilerin bozulmaması için taktik olarak Kuzey Suriye’de bulunan PKK ve ASALA’ya ait yapılanmaları kapattığı, ancak bunları Lübnan’daki Bekaa Vadisi’ne gönderdiği kaydedildi.