BBC Türkçe Dünya İnsani Zirvesi için geldiği İstanbul’da Af Örgütü Genel Sekreteri Salil Shetty ile konuşmuş.“Olayların gelişimine bakarsanız genelde bir dalga biçiminde bazen yükselir bazen dibe iner. Biz dipteyiz şu anda. Sorun şu ki, sorunlara sadece yara bandı yapıştırıyoruz. Ama toptan bir çözüm yaratmamız gerek.” diyor Shetty. İşte o konuşma.
Dünya genelinde bugün en az 60 milyon kişi mülteci konumunda. Bu kişilere her gün on binlercesi ekleniyor. İnsanlar, evlerini ve ülkelerini; savaş, çatışma ve işkence nedeniyle terk ediyor.
Suriye’de iç savaşın başlamasının ardından kaçanların sığındığı ülkelerden biri de mülteci krizinin göbeğindeki Türkiye.
Böyle bir dönemde İstanbul, Birleşmiş Milletler’in ilk kez düzenlediği Dünya İnsani Zirvesi’ne ev sahipliği yapıyor.
Küresel insani yardım sisteminin ele alındığı zirveye BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon ile 60’a yakın ülke lideri, sivil toplum temsilcileri, akademik ve uluslararası kuruluşlar katılıyor. Zirvede mülteci sorununun çözümü için ne yapılması gerektiği olası somut çözüm önerileri eşliğinde tartışılıyor.
Dünya İnsani Zirvesi’nin önde gelen katılımcılarından biri de Uluslararası Af Örgütü.
Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Salil Shetty, zirve için geldiği İstanbul’da BBC Türkçe‘nin sorularını yanıtladı.
Salil Shetty; hem Türkiye’nin, hem Avrupa Birliği’nin, hem de dünyanın diğer ülkelerinin bu konuda sorumluluk almasının önemine dikkat çekti.
Shetty, geçen hafta sonuçları açıklanan araştırmalarına göre farklı ülkelerden insanların mülteciler konusunda verdikleri yanıtların önemini, bireylerin mültecileri “düşmanca” karşılamayacağını vurguladı.
Uluslararası Af Örgütü’nün dünya genelinde yaptırdığı araştırmaya katılanların yüzde 80’i mültecileri “kolları açık” karşılayacaklarını belirtmiş.
Shetty, mültecilerle ilgili kararların liderlerin inisiyatifiyle alınacağına inanıyor.
‘Acil olarak harekete geçilmeli’
Zirvenin örgüt için neden önemli olduğunu sorduğumuz Shetty, “Bu insanlık için bir sınav” diye yanıtlıyor ve ekliyor:
“Bu nedenle olağanüstü ve müstesna bir yanıt vermemiz gerek. Sistemler ve liderler, sanki bu olağan bir durummuş gibi davranıyor. Bu zirvedeki herkese acil olarak harekete geçme çağrısında bulunuyoruz.”
Bugün insan hakları hukukunun temellerinin sorgulandığını belirten Shetty, zirvede üzerinde müzakere edilmesi mümkün olmayan “mültecilik hakkı” gibi hakların hatırlatılmasına ihtiyaç olduğu görüşünde.
“Temel bir noktaya geri dönmemiz gerek: Savaştan ve işkenceden kaçanların mülteci olma hakları vardır” diyor Shetty.
‘En dip noktadayız’
Salil Shetty kötümser olmamakla birlikte, durumun açil olarak çözülmesi gereken kritik bir noktada olduğunu söylüyor ve gelinin noktayı bir “dip noktası” olarak nitelendiriyor:
“Olayların gelişimine bakarsanız genelde bir dalga biçiminde bazen yükselir bazen dibe iner. Biz dipteyiz şu anda. Sorun şu ki, sorunlara sadece yara bandı yapıştırıyoruz. Ama toptan bir çözüm yaratmamız gerek.
Bu sadece zengin ülkelerin sorunu da değil. Bütün ülkelerin yardım etmek için hareket geçmesi lazım. Somut bir adımın Eylül ayındaki zirvede geleceğini umuyorum.”
Bugüne kadar ortaya çıkan sorunlara ancak tek tek müdahale edildiğini ancak geniş kapsamlı bir çözüm perspektifi sunulmadığını vurgulaya Shetty, bu zirvenin de sorunların konuşulması; tarafların, kurumların hep birlikte hareket etmesi için bir fırsat olacağı kanısında.