Kutluğ Ataman Türk film yönetmeni ve çağdaş sanatçı. İstanbul ve Londra’da yaşamaktadır.
Ataman’ın eserleri esas olarak, insanların kendilerini ifade yoluyla kimliklerini nasıl yaratıp yeniden yazdıklarını, hakikat ile kurgu arasındaki çizgiyi flulaştırarak inceleyip, toplumdaki marjinal bireylerin yaşamlarını belgelemek üzerine yoğunlaşır.
Filmleri, belgesel stiliyle ev videosu türünün içtenliğini birleştirmekle tarif edilmektedir.
Kutluğ Ataman, 1988’de Amerika’da Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi (UCLA)’de sinema yüksek lisansını tamamladı. Filmleri ve sanat eserleri dünya çapında gösterilmektedir.
Filmleri
Kutluğ Ataman’ın ilk filmi, Karanlık Sular (1994), çürümekte olan bir Istanbul’un güzel fonuna kurulmuş bir dram. Ataman’ın yazıp yönettiği bu karanlık cinayet öyküsü bizi eskiyle yeninin karşı karşıya geldiği bir dünyaya götürüp seyirciyi sımsıkı yakalıyor. Eleştirmenler, Ataman’ın bu ustaca tasarlanmış ve zengin bir görselliği barındıran film aracılığıyla günümüz Türk kültüründeki krizi başarıyla özetlemesinden övgüyle bahsettiler. Karanlık Sular Ataman’ın hemen tanınmasını sağladı ve Montreal’den Şangay’a birçok festivale davet edilmesine neden oldu. Filmin birçok ödülü arasında, Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde SİYAD’dan En İyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Senaryo ödüllerinin yanı sıra Uluslararası Ankara Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü de bulunmaktadır.
Ataman’ın ikinci uzun metraj filmi, Lola+Bilidikid (1998) 49.Uluslararası Berlin Film Festivali’nin Panorama bölümünün açılışını yapmak üzere seçildi. Bu hızlı tempolu öykü, ana karakterleri şehrin Türk toplumuna ait olmak üzere Berlin’de kurulmuş. Ataman’ın filmi toplumun ırksal ve cinsel kimlikle ilgili önyargılarını dürüstçe ele alan, mizah ve şiddetin etkili bir karışımı. Almanya, Türkiye, Amerika ve başka bölgelerdeki başarılı vizyon döneminin yanında, festivallerde de çok ses getirdi. Turin, Oslo ve İstanbul’da ödüller kazandığı gibi New York’un “The New Festival”inde En İyi Film ödülü ve Berlin Film Festivali’nde de Jüri Özel Ödülü’nü kazandı.
Üçüncü filmi, İki Genç Kız (2005), Perihan Mağden’in İki Genç Kızın Romanı adlı romanının Ataman tarafından senaryosu yazılmış ve yönetilmiş olan bir adaptasyonudur. Genç yaştaki iki dişi kahraman birbirine zıt karakterleri ve sosyal çevrelerine rağmen, güçlü cinsel göndermelerle dolu yakın bir ilişki kurarlar. Yine fonda İstanbul vardır – Karanlık Sular’dakinden daha çıplak ve çağdaş bir şehir dokusu. Ataman gençlerin arasındaki ilişkinin, hayallerinin ve umutlarının kırılganlığına tempolu ve eğlenceli bir bakış ortaya koymuştur. Film ticari ve eleştirel anlamda başarılı oldu ve Ataman’ın önde gelen Türk sinemacıları arasında üst sıralardaki yerini sağlamlaştırmasını sağladı. İki Genç Kız hem Ankara, hem de Antalya Film Festivalleri’nde En İyi Yönetmen ve En İyi Film, Hindistan’daki Asian Film Festivali’nde de En İyi Film ödülünü kazandı.
Son filmi, Aya Seyahat (2009), 2009 Uluslararası İstanbul Film Festivali’nin Resmi Seçki bölümünde gösterildi. Film, ilk defa 2009 yılı başında Linz, Avusturya’da gösterilen Mezopotamya Dramaturjileri adlı görsel çalışmalar serisinin bir parçasıdır. Film, Türkiye’nin doğusunda Erzincan’ın ücra bir köyünde geçer. Dört köylünün aya seyahat etme çabaları, ele geçen siyah-beyaz fotoğraflar kullanılarak ve yöre halkından bir anlatıcı yardımıyla belgelenir. 1957’de gerçekleşen bu olaylar hakkında birçok farklı alandan saygın Türk aydını görüşlerini bildirir. Sonuçta film, tuhaf bir şekilde, bir tarih belgeseli olmaktan ziyade çağdaş Türk kültürünün derinlemesine bir incelemesine dönüşmektedir. Film 31. Moskova Film Festivali’nde “Perspektifler” bölümüne seçildi.
Kutluğ Ataman Nisan 2009’da Uluslararası İstanbul Film Festivali’nde Jüri Başkanlığı yapmıştır.
Sanat Eserleri
Ataman sanat dünyasına 1997 yılında 5. Uluslararası İstanbul Bienali’nde sunduğu kutluğ ataman’dan semiha b. unplugged adlı opera divası Semiha Berksoy ile ilgili uzun metraj belgeseliyle adım attı. Ataman sonra Peruk Takan Kadınlar adlı çalışmasını sunduğu 48. Venedik Bienali’ne davet edildi. Çalışmanın başrolünde dört kadın var – yüzünü saklamak zorunda olan bir devrimci, tanınmış gazeteci ve göğüs kanserinden kurtulan Nevval Sevindi, ismi saklanan koyu Müslüman bir öğrenci ve de aynı zamanda bir aktivist olan transseksüel bir seks işçisi. Kassel, Almanya’daki saygın Documenta 11 sergisinde Ataman Veronica Read’in 4 Mevsimi adlı çalışmasını sundu. Bu çalışma aynı zamanda Tate İngiltere’nin Tate Trienali 2003 Çağdaş İngiliz Sanatı Sergisinin "Days Like These" bölümünde yer aldı. 2004’te Oniki ile Turner Ödülü’nün finalistleri arasına girdi. Aynı yıl, İstanbul’un aynı adlı fakir yerleşim bölgesinde çekilen 40-kanallı enstalasyonu Küba ile saygın Carnegie Ödülü’nü kazandı.
Diğer önemli solo sergileri arasında şunlar sayılabilir: Avusturya’daki Lentos Sanat Müzesi’nde Mezopotamya Dramaturjileri; Londra’daki Thomas Dane Galerisi’nde fff; Vancouver Sanat Galerisi’nde Cennet ve Küba; Newport Beach Kaliforniya’daki Orange County Sanat Müzesi’nde Cennet; Belçika’daki MuHKA’da Kutluğ Ataman’ın Eserleriyle Kısıtlamaları Kaldırma; Londra’daki Sorting Office’te Artangel komisyonlarının parçası olarak ve Sidney’deki Çağdaş Sanat Müzesi’nde Küba ve Londra’daki Serpentine Galerisi’nde Uzun Akışlar. Grup sergileri arasındaysa, Moskova Bienali; New York MOMA’da Sınırsız ve Bakmanın Onyedi Yolu; Barselona Caixa Forum’da Belgesel Kurgular; Atina, Yunanistan’daki Çağdaş Sanat Milli Müzesi’nde ve Lüksemburg’daki Manifesta 2’de Tanıklıklar: Kurgu ve Gerçek Arasında vardır.
Eserleri önemli uluslararası koleksiyonlarda yer almaktadır. Bunların arasında, New York MoMA, Viyana Thyssen-Bornemisza Art Contemporary, İstanbul Modern, Atina Dimitris Daskalopoulos Collection ve Pittsburgh Carnegie Museum bulunmaktadır.
vikipedia