Beyin tümörleri ışınla yok oluyor

Araştırma
Tedavinin yapıldığı bölgedeki tek sağlık kuruluşu olan Başkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Yard. Doç. Dr. Kadir Tufan, tedavide kullanılan ve dünya...
EMOJİLE

Tedavinin yapıldığı bölgedeki tek sağlık kuruluşu olan Başkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Yard. Doç. Dr. Kadir Tufan, tedavide kullanılan ve dünyanın gelişmiş son teknolojisi olan İsveç yapımı bu cihazdan bir tane Ankara’da, iki tane İstanbul’da, bir tane de hastanelerinde bulunduğunu söyledi.

Dr. Tufan, bu tedavi için bölgedeki tüm illerin yanı sıra İstanbul’dan bile hastaların geldiğini vurgulayarak, "Bu cihazdan Ortadoğu’da hiç yok. Irak’ta varmış ama savaş zamanı kilitlenmiş. İran’da var ama ambargo yüzünden kobalt yüklenemediği için cihaz çalışmıyor. Çünkü bu cihaz kobalt ile kullanılabiliyor. Bölgemizin yanı sıra komşu ülkelerde bu cihazın bulunduğu tek merkez bizim hastanemiz. Bu açıdan bakıldığında tedaviyi burada yapmamız sağlık turizmi açısından son derece büyük önem taşıyor" diye konuştu.

Dr. Tufan, Gamma Knife’nin, "Gamma Bıçağı" anlamına geldiğini ancak, kesinlikle bıçak kullanılmadığını vurgulayarak, "Bunun yerine kafatası içindeki hastalıklı bölgeye çok sayıdaki odaktan radyasyon ışını demetleri yönlendirilir. Cihazın teknik özelliği sayesinde radyasyon sadece hastalıklı bölgede yoğunlaştırılır, beynin diğer bölgeleri bundan etkilenmez" dedi.

Bu tedavinin tek seferde yapılan, hemen hemen hiçbir yan etkisi bulunmayan, odaksal ışın tedavisi olduğunu belirten Tufan, şunları söyledi:

"Gamma Knife tedavisi klasik radyoterapiden tamamen farklı bir tekniktir. Sadece tümörlü dokuya odaklanan ışın normal beyin dokusunu etkilemez. Böylece saç dökülmesi, ciltte yanma, halsizlik gibi yan etkileri yoktur. Üstelik daha önce tüm beyin radyoterapi alan hastalar dahi güvenli bir şekilde uygulanabilen yüksek teknolojili bir tedavi yöntemidir"

"Beyin tümörlerinin tedavisinde uygulanan Radyocerrahi Teknolojisi’’ olan Gamma knife tedavisinin, stereotaktik radyocerrahi adı verilen bir teknik kullanarak uygulandığına dikkati çeken Tufan, şunları söyledi:

"Gamma knife, koordinatları belirlenmiş hastalıklı beyin dokusunun, gamma ışınları ile yok edilmesini sağlayan bir tedavi sistemidir. Sistem, temel olarak her biri kendi başına normal beyin dokusunu zedelemeyecek enerjiye sahip 201 adet küresel yerleşimli ve ayrı kaynaktan gelen ışınların sadece hastalıklı beyin dokusunda birleşerek çok yüksek bir enerjiyi bu dokuya aktarması ve böylece bu dokuyu ortadan kaldırması prensibine dayanır."

Dr. Kadir Tufan, tedavinin tek seansta tamamlandığını, günümüzde artık binlerce hastanın bu yöntemle tümörlerinden kurtulduğunu ifade etti.

Yard. Doç. Dr. Tufan, uygulamanın her adımını detaylarıyla anlatarak, şunları kaydetti:
"Uygulama, hastanın başına hastalıklı beyin dokusunun yerinin tam olarak tespitini sağlayan ve tedavi sırasında başı hareketsiz kılarak tedavinin doğru olarak uygulanmasını sağlayan ve ‘frame’ adı verilen metalden yapılmış aletin yerleştirilmesiyle başlar.

Bu işlem sırasında lokal anestezi uygulanarak hastanın ağrı duyması engellenir. Bu çerçevenin hastanın kafatasına dışarıdan yerleştirilmesi işlemi lokal anestezi altında 5-10 dakika içerisinde tamamlanır. Bu çerçevenin takılmasının amacı radyasyonun hassas ve doğru bir şekilde istenilen bölgeye yöneltilmesini sağlamaktır."

Dr. Tufan, uygulamanın ikinci adımında ışının verileceği hedef alanı belirlemek için hastanın MR diye bilinen manyetik rezonans çekildiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Bu işlem ortalama 20 dakika sürer. Üçüncü adım olan ışın verme işlemi sırasında da hasta yine uyanıktır. Tedavinin uygulandığı İsviçre yapımı cihaz MR cihazına benzer. Hasta bir masaya yatırılır. Başı boyun hizasına kadar tedavi veren kısma girer. Bu sırada radyasyona ait herhangi bir ses veya ışık hissedilmez ve tamamen ağrısızdır. Bu işlem tümörün yapısına ve büyüklüğüne bağlı olarak 15 dakika ile 1-2 saat arasında sürebilir."

Yard. Doç. Dr. Tufan, işlemin sonunda hastanın kafa tasına dışarıdan takılan aletin çıkarılıp, hastanın aynı gün taburcu edildiğini belirterek, "Bu işlem sonrasında hastalarımıza sinemaya gidebileceklerini, istediği herhangi bir sosyal aktiviteye katılabileceklerini ya da çalışıyorlarsa işlerine dönebileceklerini öneriyoruz" diye konuştu.

Gamma knife sisteminin, beyin patolojilerinde stereotaktik radyocerrahinin "altın standardı" olarak kabul edildiğini belirten Yard.Doç. Dr. Tufan, bu sistemin hem iyi hem de kötü huylu beyin tümörlerinde uygulandığını ancak, her bir tümör çapının 3,5 santimetreyi geçmemesi gerektiğini ifade etti.

Dr. Tufan, sistemin, beyin metastazlarında da kullanıldığını belirterek, "En sık beyin metastazı yapan tümörler akciğer kanseri, meme kanseri ve böbrek kanseridir. Bunların dışında tiroid kanserleri ve melanomalar da beyin metastazı yapar. Bunlar ve diğer tümörlerin metastazlarında gamma knife kullanımından son derece olumlu sonuçlar alıyoruz" dedi.

Bu tedaviyi sadece beyin tümörlerinde uygulayabildiklerini belirten Dr. Tufan, "Çünkü, bu tedavi için sabit bir organ gerekiyor. Mesela, akciğerlerde uygulanamıyor çünkü nefes alıp vermede hareket ediyor. Cihazı sabitleştirmek için hareket etmeyen organa gerek var" diye konuştu.

Yard. Doç. Dr. Kadir Tufan, beynin tüm noktalarında oluşabilecek tümörlere bu uygulamanın yapılabildiğini, örneğin hipofiz adenomlarında bunun için tümörün göz sinirlerinden iki milimetre uzakta bulunmasının yeterli olduğunu vurgulayarak, şöyle devam etti:

"Bu uygulamayla hastanın beynindeki mevcut tümörler yok edilir. Ancak, bu işlemin ardından beynin başka bir noktasında sonradan bir tümör oluşursa da tekrarlanabilir. Çünkü biz bu uygulamada sadece hastalıklı hücreye müdahale ediyoruz. Genellikle tüm beyin ışınlanması tekrarlanabilir bir tedavi yöntemi değildi. Çünkü beynin bir toleransı vardır. O tolerans aşılırsa beyinde ciddi yaralanmalara neden olur. Gamma knife tedavisinde ise uygulanan doz normal beyin dokusu tolerasının asla geçmez.

Bunu bir örnekle daha net anlatmak gerekirse; gazeteyi dışarıya güneşin altına bırakırsak gazete yanmaz ama mercek ile güneş ışınlarının bir noktada odaklarsak orada bir öldürücü yanıcı etki oluşturur. Gamma knife mantığı da budur aslında. O ışık süzmelerini merkez bir noktada odaklaştırıyor. Biz de ışını tek bir noktada odaklaştırıp tümörün olduğu yerde öldürücü doza ulaşıyoruz. Normal beyin dokusuna zarar vermiyoruz. Bu nedenle de bizim uygulamamız, klasik ışın tedavi yönteminden çok farklıdır ve birden çok tümör odağında ve birden çok seansta kullanılabilir. Zaten tüm dünyada en sık kullanım yeri çoklu beyin tümörleridir."

Dr. Tufan sözlerini şöyle bitirdi:

"Gamma knife tedavisi beyin tümörleri neden başka, ‘arteyovenoz malformasyonlar malformasyonlar’ (AVM) olarak adlandırılan beyinde damar yumağı olan hastalarda, ‘trigemial nevralji’ olarak bilinen bazı yüz ağrı sendromlarında, ‘Akustik schwannoma’ olarak bilinen duyma-yüz siniri tümörlerinde de güvenli ve etkili bir tedavi yöntemi olarak tüm dünyada binlerce hastaya hizmet vermektedir. Yakın zamanda ‘Parkinson Hastalığı’ gibi nörolojik hareket bozukluklarında ve epilepsi tedavisinde de Gamma knife yöntemini uygulamaya başlayacağız."